برای آشنایی با افکار بلند علامه اقبال لاهوری، حافظ و سعدی شیرازی و همچنین، مولوی و سایر مشاهیر نامدار ادبی برای پاکستانی‌ها، یادگیری زبان فارسی امری ضروری است.

کنفرانس بین‌المللی علامه محمد اقبال تحت عنوان «اندیشه اقبال در عصر نوین» به میزبانی دانشگاه ملی زبان‌های نوین اسلام‌آباد و با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در اسلام‌آباد و انستیتو مسلم به مدت دو روز با حضور شخصیت‌های علمی و فرهنگی در محل این دانشگاه، برگزار شد.

در این همایش فرهنگی سید محمدعلی حسینی، سفیر کشورمان در پاکستان، احسان خزاعی، رایزن فرهنگی ایران و نماینده بنیاد سعدی در پاکستان، سرلشکر محمد جعفر، رئیس دانشگاه ملی زبان های نوین پاکستان (نومل) به عنوان میزبان برنامه و فتح محمد ملک، رئیس سابق دانشگاه بین الملل اسلامی اسلام آباد، محمد یوسف خشک، رئیس اکادمی ادبیات پاکستان، اقبال شناسان برجسته این کشور و جمعی از دانشجویان و اساتید زبان و ادبیات اردو و فارسی، علاقه مندان به شعر و ادب اقبال لاهوری حضور یافتند.

سرلشکر ژنرال محمد جعفر، رئیس دانشگاه نومل در سخنرانی خود، به تاریخ زبان فارسی و ویژگی‌های مشترک میان این دو کشور و جایگاه اقبال لاهوری اشاره کرد.

وی گفت: فارسی، زبان شیرین است و همیشه در قلب و تاریخ ما وجود دارد و همواره تعدادی از دانشجویان پاکستانی این زبان را به عنوان رشته درسی خود انتخاب می‌کنند.

رئیس دانشگاه نومل اظهار امیدواری کرد که نسل جوان امروزی به آموزه های اقبال عمل کند و در طی برگزاری کنفرانس دو روزه اندیشه اقبال، از زبان اقبال شناسان شرح داده شود، زیرا ما وظیفه داریم که پیام اقبال را زنده نگه داریم.

نقش اقبال لاهوری در تحکیم پیوستگی‌های تاریخی ایران و پاکستان

سید محمد علی حسینی، سفیر کشورمان در پاکستان نیز در سخنانی، علامه محمد اقبال لاهوری را سمبل دوستی بین دو کشور دوست و همسایه دانست و تأکید کرد: بی‌شک اقبال نقش موثری را در تحکیم پیوستگی‌های تاریخی ایران و پاکستان از خود برجای گذاشت و با سروده‌های خود، روح تازه‌ای را به این درخت کهن سال دوستی عرضه کرد.

وی با اشاره به پیوندهای ناگسستنی و روابط فرهنگی نزدیک میان دو کشور همسایه، افزود: این پیوستگی‌ها دارای ریشه‌های تاریخی است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها زبان فارسی است که از آن می‌توان به عنوان یکی از با اهمیت ترین عوامل پیوند فرهنگی دو ملت نام برد.

حسینی اظهار کرد: زبان فارسی بیش از ۸۰۰ سال زبان مکاتبات رسمی و دیوانی در شبه قاره بود که در آن دوران در کنار تألیف کتاب به زبان‌های مختلف، تألیف کتب متعدد و متنوع به زبان فارسی بر ارزش‌های میراث مکتوب و ارتقاء علم در شبه قاره اضافه کرد.

وی همچنین، گفت: اقبال بی تردید نابغه عصر بود، نابغه ای که همانند اجداد خود به فارسی شعر سرود و آن را مایه افتخار می دانست. وی افزود: اقبال، حقوقدان، وکیل، رئیس حزب سیاسی، فیلسوف، مترجم، قانونگذار، اندیشمند و مصلح اجتماعی مسلمان زمان خود بود. ولی وی را بیشتر به متفکری آزادی خواه و نیز به قدرت شاعری اش می شناسند. اقبال تفکرات اسلامی و ندای آزادی از زنجیرهای اسارت را در سروده‌ها و اشعار پر مغز، زیبا، دل انگیز و اندیشه ورز خود متبلور می‌سازد.

سفیر کشورمان گفت: علامه محمد اقبال تعابیر بلندی را از ایران در نوشته ها و سروده های خود بر جای گذاشت، به اعتقاد اقبال: اگر تهران مرکز تحولات جهان شود سرنوشت جهان تغییر پیدا خواهد کرد. اقبال همچنین کشمیر را ایران صغیر خواند، به فرهنگ ایران عشق می ورزید و ایران را کشوری زیبا می‌دانست لذا هر زیبایی را به ایران تشبیه می‌کرد.

وی افزود: علامه اقبال معتقد به اتحاد بین ملل اسلامی و همبستگی کشورهای مسلمان و دوری و پرهیز از تفرقه مسلمانان جهان بود لذا به اعتقاد ما، اقبال را می‌توان به عنوان یکی از موثرترین حامیان و پشتیبانان تقریب مذاهب اسلامی محسوب نمود.

حسینی خاطرنشان کرد: اقبال معتقد به عظمت مسلمانان در جهان بود، لذا در عصر حاضر که استکبار جهانی با بکار بستن توطئه‌های مختلف در صدد تضعیف قدرت مسلمانان در سطح جهانی است، ضرورت زنده نگه داشتن اندیشه های علامه اقبال این حکیم امت اسلامی به عنوان نیاز مهم عصر حاضر دو چندان می شود.

محمد سفیر، رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه نومل پاکستان نیز در این مراسم نحوه تدریس زبان فارسی در این نهاد عالی آموزشی و راه های تعامل میان دو کشور برای ترویج بیشتر زبان فارسی و اردو را تشریح کرد.

وی گفت: افکار و اندیشه‌های بلند اقبال لاهوری مرد بزرگ تاریخ، زمینه ساز وحدت اسلامی بوده است و وی همیشه به وحدت مسلمانان تاکید کرد.

محمد سفیر تاکید کرد: برای آشنایی با افکار بلند علامه اقبال لاهوری، حافظ و سعدی شیرازی و همچنین، مولوی و سایر مشاهیر نامدار ادبی برای پاکستانی‌ها، یادگیری زبان فارسی امری ضروری است.

احسان خزاعی، رایزن فرهنگی ایران در پاکستان در نشست روز دوم این همایش، گفت: هر چند اقبال را نمی شود در یک کتاب و یا یک کنفرانس قرار داد ولی بسیار خوشحالم از اینکه در جمعی حضور دارم که بخاطر و با یاد و نام محمد اقبال تشکیل شده است.

وی افزود: در صد‌و‌چهل و چهارمین جشن سالروز تولد دکتر علامه محمد اقبال لاهوری، شاعر و اندیشمند بزرگ شرق قرار داریم، زیرا علامه اقبال بیش از ۸۳ سال قبل از دنیا رفته ولی قدرت فکری ایشان به قدری است که هر سال به یاد ایشان کنفرانس های مختلفی در کشورهای ایران و پاکستان و سایر کشورها برگزار می‌شود.

نماینده بنیاد سعدی اذعان کرد: اقبال از پرچم داران اتحاد و تقریب مذاهب اسلامی بود و تنها راه نجات مردم را در عمل صحیح به قرآن و اسلام می‌دانست و بازگشت به هویت خویش و بیداری را تشویق می‌کرد.

وی بیان کرد: امروزه اگر تفکر اقبال مبنی بر آزادیخواهی و عزت مسلمانان حاکم بود و مسلمانان پیرو واقعی فلسفه اقبال بودند، وضعیت مسلمانان اینگونه نبود که مستکبران با توطئه های مختلف به آنان زورگویی کند.

سخنرانان روز دوم کنفرانس با قرائت اشعار به زبان اردو و به زبان فارسی از علامه اقبال، در مورد ویژگی های فردی و علمی، مکاتبات محمد اقبال، مدیریت و سبک زندگی، سیر و سلوک، عشق محمد اقبال به رسول گرامی اسلام و پیامبر اکرم (ص)، شخصیت تقریبی اقبال، توصیه های اقبال به سنت و سیره نبوی، شیوه زندگی، تأثیرپذیری اقبال از اشعار و اندیشه های مولانا جلال الدین رومی و اقبال و ارزش های اخلاقی به سخنرانی پرداختند.

در حاشیه این همایش، نمایشگاه آثار علامه اقبال لاهوری به همت اکادمی اقبال لاهور برگزار و کتاب‌های مرتبط با اقبال لاهوری و دیوان اقبال نیز با ۵۰ درصد تحفیف به علاقه مندان ارائه شد.