معادلیابیها در ترجمه معکوس چالشبرانگیز است
آرتمیس مسعودی، مترجم باسابقه ادبی گفت: در ترجمه ادبیات داستانی، بهویژه داستانهای اقلیمی تشخیص اینکه برای کدام واژههای فارسی باید معادلیابی کرد و برای کدام واژگان، ترجمه توصیفی مناسب است اهمیت زیادی دارد.
آرتمیس مسعودی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره آسیبشناسی «دور ماندن آثار ادبی ایرانی از بازارهای جهانی کتاب»، با اشاره به پایین بودن سطح کیفی برخی از آثار تألیفی در مقایسه با آثار خارجی، عنوان کرد: در مواردی ضعف کیفیت وجود دارد و یا محتواها به روز نیستند. به عنوان نمونه کمتر کسی را در حوزه ادبیات میشناسیم که در گذشته از طرفداران پروپا قرص کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نبوده باشد اما میبینیم این کانون امروز چنان که باید قادر به جذب مخاطب کودک و نوجوان ایرانی نیز نبوده و نیازمند بازنگری اساسی در محتوا و حتی فرم ارائه است. موضوع دیگر ذائقه مخاطب غیر ایرانی است که بسیاری از کتابهای تألیفی توان جذب مخاطب با فرهنگ غیر ایرانی را ندارند.
وی در پاسخ به این پرسش که «با توجه به فعالیتهایتان در این حوزه، چرا ترجمه معکوس اغلب از سوی مترجمان ما مورد استقبال قرار نمیگیرد؟»، توضیح داد: ترجمه از زبان فارسی به یک زبانهای خارجی تخصص میطلبد و مترجمی که تنها به یک زبان مسلط است قادر نخواهد بود متون را مانند کسی که مدتها در محیط آن زبان خاص زندگی کرده ترجمه کند. حتی عده زیادی از اهل فن معتقدند بهتر است مترجمان خارجی که زبان فارسی میدانند از فارسی به زبان دیگر ترجمه کنند و حتی کتاب را تنها ویراستار کافی نیست که خارجی ویرایش کند.
مسعودی از دشواری جلب نظر ناشران برای انتشار ترجمه آثار تألیفی به عنوان یکی از چالشهایی که مترجمان ترجمه معکوس با آن روبهرو هستند، یاد کرد و گفت: متأسفانه تعداد ناشرانی که حاضر به چاپ آثار ترجمهای از زبان فارسی به دیگر زبانها باشند، محدود است. مسئله دیگر اینکه در ترجمه ادبیات داستانی، بهویژه داستانهای اقلیمی تشخیص اینکه برای کدام یک از واژههای فارسی باید معادلیابی کرد و برای کدام واژگان، ترجمه توصیفی مناسب است نیز اهمیت زیادی دارد. معادلیابیهای اشتباه نیز میتواند از جمله این چالشها باشد؛ البته، انتخاب کتاب مناسب نیز مهم است. پس آشنایی با ذائقه مخاطب ضرورت دارد.
وی تأکید دارد: تعداد آثار تألیفی معاصر ما که قابلیت ترجمه معکوس را داشته باشد، کم نیستند اما باید آن اثر در ابتدا مورد استقبال مخاطب فارسیزبان قرار گرفته باشد تا بتوان امیدوار بود شانسی برای پیوند بین فرهنگها نیز وجود دارد.
مسعودی در پایان به کتابهای تألیفی که علاقهمند است با ترجمه معکوس در اختیار مخاطبان جهانی کتاب قرار گیرد، اشاره کرد و گفت: کاش «طریق بسمل شدن» دولتآبادی به زبانهای دیگر ترجمه میشد چون اشارههای منحصربهفردی که به تلخیهای جنگ دارد، برای مردم سراسر دنیا تأثیرگذار و خواندنی خواهد بود.
از جمله آثار ترجمهای آرتمیس مسعودی میتوان به عناوینی همچون «موهبت»، «اولین تماس تلفنی از بهشت»، «جایی که خرچنگها آواز میخوانند»، «ما شروعش میکنیم»، «ما تمامش میکنیم»، «الینور آلیفنت کاملا خوب است»، «پست سرت را نگاه کن»، «پروژه شادی»، «آیا شما هم به استرس اعتیاد دارید؟»، «جنوب دریاچه سوپریور»، «وقتی خاطرات دروغ میگویند» و «بازی جوانمردانه» اشاره کرد.
نظرات (۰)