وابسته فرهنگی کشورمان در کویته با بیان اینکه زبان فارسی زبان مادری همه ایرانیان است، گفت: زبان فارسی بزرگترین پشتوانه و تکیه‌گاه زبان‌های ایرانیان اعم از کردی، بلوچی، پشتو، ترکی آذری و صدها لهجه محلی در ایران و حوزه تمدنی ایرانی است.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی به نقل از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، همزمان با «روز جهانی زبان مادری، مراسمی با حضور و سخنرانی سید ابوالحسن میری وابسته فرهنگی و مسئول خانه فرهنگ ایران در کویته به همت مؤسسه ادبیات بلوچی و با همکاری آکادمی علوم و تحقیقات بلوچستان در سالن همایش‌های باشگاه خبرنگاران شهر کویته پاکستان برگزار شد.

در این نشست، سید ابوالحسن میری وابسته فرهنگی و مسئول خانه فرهنگ ایران در کویته، ضمن گرامیداشت روزجهانی زبان مادری، اظهار کرد: در دنیا بیش از هفت هزار زبان وجود دارد که پنجاه درصد آن در معرص انقراض قرار دارد.

وی افزود: در ایران نیز 76 زبان زنده در حال گویش است که در بین اقوام مختلف تکلم می‌شود و دو درصد از جمعیت ایران به زبان بلوچی که گویش مشترک با ایالت بلوچستان پاکستان هم است، صحبت می‌کنند و همه اقوام ساکن ایران، به صورت آزادانه برای حفظ هویت فرهنگی خویش فعالیت می‌کنند.

میری در ادامه با اشاره به سابقه و دلیل نامگ‌ذاری این روز، اهداف اصلی روز جهانی زبان مادری را برشمرد و گفت: کشور بنگلادش با ۲۰۰ میلیون جمعیت در سال ۱۹۹۹ برای پاسداشت زبان ملی خود (بنگالی) پیشنهاد آن را به یونسکو ارائه داد و در سال ۲۰۰۰ در مجمع عمومی به تصویب رسید.

وابسته فرهنگی کشورمان در کویته افزود: هم بر اساس فلسفه اعلامیه و قطعنامه روز بین‌المللی زبان مادری و هم به لحاظ تاریخی، زبان فارسی «زبان مادری ایرانیان» است. زیرا قرن‌ها است زبان شعر و ادب، آموزش و تاریخ نگاری تمامی مردم و اقوام ایران‌زمین بوده و مادران همه این تیره‌های ایرانی در کنار صدها لهجه و گاه زبان محلی رایج در کشور، به آن سخن گفته و می‌گویند. زبان فارسی زبان مادری همه ایرانیان و پیوند دهنده «فرزندان ایران» است.

وی تصریح کرد: زبان فارسی بزرگترین پشتوانه و تکیه‌گاه زبان‌های ایرانیان، چه کردی، بلوچی، پشتو و چه ترکی آذری و صدها لهجه محلی در ایران و حوزه تمدنی ایرانی است. بی‌شک تضعیف و انقراض آن، ضعف و انقراض همه این لهجه‌ها و زبان‌ها در برابر زبان‌های سلطه‌گر جهانی و منطقه‌ای خواهد بود.

وابسته فرهنگی کشورمان در کویته گفت: زبان فارسی زمانی از استانبول تا شبه قاره هند، زبان علم و زبان رسمی بود، امروز توسط همین قدرت‌های سلطه‌گر در معرض خطر قرار گرفته است. انگلیسی‌ها در شبه قاره هند، زبان فارسی را که زبان رسمی و دیوانی حذف کردند و زبان انگلیسی را جایگزین آن کردند.

وی با اشاره به توجه ایران به زبان‌های محلی گفت: علاوه بر آموزش و پژوهش و برگزاری برنامه‌های فرهنگی متنوع توسط دستگاه‌های مختلف، صدا و سیما ایران نیز از جمله رادیو آوا با پخش ترانه‌ها و موسیقی‌های سنتی و محلی، در حفظ خرده فرهنگ‌ها، زبان‌ها و گویش‌های محلی تلاش می‌کند.

میری به تلاش‌های خانه فرهنگ ایران در کویته برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی و توجه به زبان‌های محلی ایالت بلوچستان اشاره کرد و گفت: چاپ کتاب «سخن دل» از سوی این نمایندگی فرهنگی که در آن شاعران فارسی گوی ایالت بلوچستان معرفی شده‌اند و برگزاری برنامه‌های تجلیل و بزرگداشت مفاخر ادبی مشترک ایران و ایالت بلوچستان از جمله تلاش‌های خانه فرهنگ برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی است.

وی در پایان سخنان خود، پیشنهاد کرد که کتا‌ب‌های فارسی به زبان‌های محلی ایالت بلوچستان ترجمه و منتشر شود و از آمادگی خانه فرهنگ ایران در کویته برای همکاری در این زمینه خبر داد.

در ادامه مراسم، یارمحمد بادینی رییس مؤسسه ادبیات بلوچی با بیان اینکه زبان بلوچی در کنار 70 زبان دیگر در پاکستان در معرض انقراض قرار دارد، گفت: اگر اقدام اساسی و جدی در خصوص توجه به زبان برداشته نشود، همه این زبان‌ها در آینده نه چندان دور به فراموشی سپرده خواهد شد.

عبدالقادر رند از شخصیت‌های فرهنگی کویته و مسئول کتابخانه «کتاب جاه» با انتقاد از سخنان ظفرعلی بلوچ مدیرکل فرهنگی ایالت بلوچستان که گفته بود «بلوچ‌ها بیشتر سندی هستند تا بلوچ»، اظهار داشت: بیان حرف‌های ناشایستی مثل این، از زبان یک مسئول دولتی قابل محکوم است. دفاع از هویت فرهنگی و زبان، وظیفه همه ما است.

لعل محمد خان کاکر رییس بنیاد شهید بازمحمد کاکر و از اندیشمند زبان پشتو، به نقل از بیانات شاه محمد مری شخصیت ادبی معروف قوم بلوچ گفت: تجلیل از روز زبان مادری بدان معنا نیست که زبان و یا گویش خود را بر دیگر زبان ها و یا گویش ها برتر بدانیم.

وی افزود: باید به همه زبان‌ها احترام بگذاریم و از کینه توزی و تبعیض نسبت به زبان‌های دیگر که در حقیقت عشق و علاقه به زبان مادری را کمرنگ می‌کند، اجتناب کنیم. تبادل فرهنگ بهترین راه برای معرفی و زنده نگه داشتن زبان مادری در سطح جهان است.

در ادامه، علی بابا تاج از نویسندگان قوم هزاره و مدرس زبان فارسی در دانشکده دولتی ژنرال موسی کویته در سخنان خود، بیان کرد: بعد از اصلاحات هجدهم در بندهای قانون اساسی پاکستان، اقدامات خوبی در گذشته برای ترویج زبان‌های محلی از سوی دولت فدرال و محلی برداشته شد و تدریس زبان‌های محلی جزئی از برنامه‌های درسی مدارس قرار داده شد.

عبدالقیوم بیدار رییس جامعه ادبی براهوی نیز به اشتراکات لغت بین زبان براهوی و فارسی و دخالت انگلیس‌ها برای فارسی‌زدایی در شبه قاره و سرزمین بلوچستان اشاره کرد.

ثاقبه بی‌بی سخنران بعدی همایش درباره ریشه تاریخی زبان بلوچی گفت: کارهای زیادی باید در سطح مردمی برای زنده نگه داشتن زبان‌های محلی صورت گیرد.

جبار لالا خبرنگار ارشد زبان پشتو نیز از محرومیت زبان‌های محلی در ایالت بلوچستان خبر داد و گفت: تا زمانی که تدریس زبان‌های محلی در مدارس اجرایی نشود، خطر انقراض شدن زبان‌های محلی وجود خواهد داشت. بنگالی‌ها مبارزه خود با دفاع از هویت فرهنگی خویش شروع کردند و این مبارزه به آزادی بنگال به اتمام رسید.

وی ادامه داد: مطالبه ما از دولت این است که زبان‌های محلی را در برنامه‌های درسی در مدارس شامل کنند و همه کنشگران زبان و ادبیات محلی باید یکدست شوند و این موضوع را از دولت تقاضا کنند. در غیر آن، زبان‌های ما در آینده نزدیک به زبان موزه‌ای تبدیل خواهد شد.

عبدالرزاق سالار از خبرنگاران قوم بلوچ در اظهارات خود پیشنهاد کرد که زبان‌های محلی را باید به زبان‌های اقتصادی تبدیل کنیم و برای این کار به حمایت سیاسی نیاز داریم. احزاب سیاسی ـ قومی باید کارکنان و هواداران خود را موظف بسازند که به زبان محلی تکلم کنند.

در بخش دیگری از این مراسم، حاجی شاه‌بیگ رییس مؤسسه آماچ ادبی دیوان گفت: فردوسی در شاهنامه واژه‌های «بلوچ و کوچی» را بکار برده که هردو یک قوم هستند، بلوچ به صحرا نشینان می‌گوید و کوچی به کوه‌نشینان و هردو به یک زبان تکلم می‌کنند. هیچ تفاوتی بین بلوچی و براهوی وجود ندارند ولی عده‌ای سعی می‌کنند که بلوچی و براهوی را دو زبان جدا از یکدیگر معرفی کنند و اینگونه بلوچی را به زبان‌های کوچک تقسیم کنند. این وظیفه ما است که در سطح مردمی از هویت خود دفاع کنیم.

پلین بلوچ برنده انتخابات اخیر مجلس ایالتی بلوچستان از منطقه پنجگور و نماینده حزب سیاسی نشنئال پارتی قول داد که موضوع زبان و فرهنگ را به صورت جدی در دولت پیگیری کند و صدای مردم و ملت در مجلس باشد.