مسئولانی در حوزه سیاست خارجی و آموزش زبان فارسی در نشست اول با عنوان «بررسی ظرفیت های کلان بین المللی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان» که در ادامه هشتمین گردهمایی سالانه مؤسسه‌های فعال در زمینه آموزش زبان فارسی در جهان برگزار شد به ارائه نظرات خود در این حوزه پرداختند.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، در ابتدای نشست بررسی ظرفیت های کلان بین المللی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان که روز یکشنبه (هشتم اسفندماه ۱۴۰۰) به میزبانی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه در محل دفتر مرکز مطالعات این وزارتخانه برگزار شد شهروز فلاحت پیشه معاون امور بین الملل بنیاد و مدیر این نشست با بیان اهمیت وظایف دستگاه هایی که نمایندگان ایشان در این بخش به عنوان سخنرانان مدعو شرکت داشتند موضوع بررسی و استخراج ظرفیت های موجود میان دستگاه ها و تبدیل آن به برنامه عمل را راهکار اساسی برای کمک به آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان به عنوان یک اصل دانست. وی در ادامه با اشاره به نسل میراثی ایرانیان خارج از کشور و خصوصاً فرزندان ایشان این نسل را ثروت ملی سرزمین ایران نامید و یکی از اهداف نشست تخصصی حاضر را توجه به این گروه در موضوع آموزش زبان فارسی برشمرد. درادامه و بعنوان سخنران اول علیرضا دلخوش معاون همکاری های فرهنگی و سمن های مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه بیان کرد: باید گفت زبان فارسی و آموزش آن صرفاً یک موضوع آموزشی و فرهنگی است که به این منظور از سال ۹۶ در وزارت امور خارجه اداره مستقلی با عنوان زبان فارسی و زبان شناسی داریم.
وی افزود: در اصول سیاست خارجی افزایش قدرت ارتباط گیری به عنوان یکی از مصادیق قدرت نرم در دستور کار سیاست خارجی قرار دارد. در برابر جهان ستیزی و ایران ستیزی، زبان فارسی شاهراهی است که در اولویت های وزارت امور خارجه قرار دارد و به عنوان تسهیل سازی برای این منظور شناخته می شود.
معاون همکاری های فرهنگی و سمن های مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه تصریح کرد: همچنین در رابطه با آسیب شناسی های موجود در این رابطه با توجه به ارتباطات وسیعی که با کشورهای مختلف داریم، بازخورد آموزش های زبان فارسی در خارج از کشور را بررسی می کنیم و نتایج این بازخوردها را به نهادهای مختلف ارائه می کنیم.
دلخوش در ادامه گفت: اولین آسیب یا تهدید در خصوص آموزش زبان فارسی این است که آموزش فارسی با موضوع اشتغال و اقتصاد زبان آموزان ارتباط دارد. به طور مثال اینکه انگیزه های کسی که زبان انگلیسی یاد می گیرد این است که در شرکتی مشغول کار شده یا حداقل وقتی به کشوری سفر می کند بتواند با فرد خارج از حوزه خودش ارتباط برقرار کند. بنابراین باید برای فردی که زبان فارسی می آموزد این انگیزه را ایجاد کنیم که از طریق یادگیری زبان فارسی می تواند سرمایه اقتصادی کسب کند و باید ایجاد انگیزه را مد نظر قرار دهیم.
وی خاطرنشان کرد: مهمترین آسیب برای گسترش زبان فارسی نبود محصولاتی است که انگیزه اقتصادی و فرهنگی برای آموختن این زبان را ایجاد می کند. موضوع دیگر زبان های رقیب هستند که مثلاً زبان ترکی در رقابت با زبان فارسی دارد از داوطلبان آموزختن زبان فارسی به نفع خود بهره برداری می کند.
معاون همکاری های فرهنگی و سمن های مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه با اشاره به فعالیت های بنیاد سعدی در حوزه آموزش زبان فارسی تصریح کرد: این بنیاد فعالیت های بسیار ارزشمندی از نظر شکلی و ماهوی انجام داده که تعداد زبان آموزان خارجی این بنیاد به صورت حضوری و مجازی بیش از ۱۰ هزار زبان آموزش می باشد که البته در مقایسه با سال ۹۹ کاهش اشته است و دلیل اصلی آن شیوع کرونا است. همچنین در کنار این بنیاد مرکز آموزشی بین المللی زبان دهخدا نیز است که هر بیش از هزار زبان آموز در دستور کار دارد و آموزش این زبان را از طریق اعزام اساتید زبان فارسی به کشورهای دیگر انجام می دهد.
زبان فارسی یکی از نقاط کانونی تمدن نوین اسلامی است
در ادامه این نشست، حسین روزبه معاون امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار داشت: زبان فارسی یکی از نقاط کانونی تمدن نوین اسلامی است و رویه ها و رویکردهای کنونی هرچند قابل ستایش است، اما کافی نیست.
وی در ادامه بیان کرد: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بنا دارد رویکردهای جدیدی را انجام دهد که اسناد بالادستی اش بر آن تاکید دارد و یکی از اصلی ترین بنمایه های فرهنگی اقتدار زبان فارسی است.
معاون امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در رابطه با فعالیت های بنیاد سعدی خاطرنشان کرد: بنیاد سعدی مجموعه فاخری است که امروز با سازمان فرهنگ مانند جان و تن رابطه تنگاتنگی با یکدیگر در خصوص گسترش زبان فارسی دارند و آنچه را که این دو باید مد نظر قرار دهند ایجاد انگیزه برای زبان آموزان زبان فارسی است.
روزبه تاکید کرد: موضوع بعدی فعالیت در حوزه شبکه سازی است. در حوزه آموزشی توجه به فضای مجازی به عنوان ابزار باید مورد مداقه قرار گیرد و البته در این دوران کرونا این حوزه آزمون خود را به خوبی انجام داده است. اما آنچه که به عنوان خلاء در این حوزه با آن مواجه هستیم این است که زبان آموزان بعد از آموزش رها می شوند که در این رابطه باید اقدامات موثری در حوزه پشتیبانی و حمایت از آنها صورت گیرد و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی آماده استفاده از تمام توان خود در خصوص گسترش زبان فارسی در دنیا است.
می توانیم گروهایی از زبان آموزان یا ایران دوستان مقیم خارج را ترغیب کنیم که زبان فارسی بیاموزند
مهدی فیاضی رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت امور خارجه یکی دیگر از سخنرانان این نشست تخصصی بود که در ادامه بیان کرد: در جوامع چند فرهنگی و چند مذهبی برای حقوق شهروندی شرایطی را ایجاد می کنند تا فرزندان آنها در این جوامع مقداری اجازه داشته باشند که در کنار زبان اصلی زبان مادری خود را نیز آموزش ببینند. به طور مثال این ظرفیت در برخی ایالت های آمریکا وجود دارد که باید این ظرفیت گسترش یابد.
وی افزود: ما هم می توانیم گروهایی از زبان آموزان یا ایراندوستان مقیم خارج را ترغیب کنیم و دولت نیز موظف شود به این افراد زبان فارسی بیاموزد که در این رابطه رایزنان فرهنگی می توانند تلاش کنند.
رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت امور خارجه تصریح کرد: در حال حاضر مدارس بین المللی مستقر در تهران برای این ظرفیت ها اعلام آمادگی کرده اند تا در نقاطی از جهان که کثرت جعیتی ایرانیان یا ایراندوستان هستند کلاس های زبان آموزی، مولوی شناسی و… از طریق فضای مجازی شروع به آموزش کنند چرا که پتانسیل بالقوه ای در این رابطه دارند.
فیاضی خاطرنشان کرد: اگر بنیاد سعدی در این رابطه آمادگی داشته باشد می توانیم از این ظرفیت عظیم استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه نکته بعدی دانش آموزان و ایراندوستانی مقیم خارج از کشور هستند که خانواده های آنها تمایل دارند زبان دوم اسلامی یعنی فارسی را بیاموزند و با کتاب هایی که در رابطه با وحدت اسلامی وجود دارد آشنا شوند. این موضوع انگیزه است برای خانواده هایی که نگرانی هویتی در خارج از کشور دارند. همچنین از ظرفیت های دیگر کشورهای حوزه شبه قاره هند به ویژه کشور افغانستان است که زبان فارسی را زبان علم می دانند و باید توجه ویژه به این ظرفیت نهفته داشته باشیم.
توسعه زبان فارسی توسعه قدرت نرم ایران به خارج از کشور است
در ادامه این نشست هاشمی سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور بیان کرد: موضوع ایرانیان خارج از کشور موضوع پیچیده ای است که برای مواجه شدن با آن باید مهندسی داشت و جامعه هدف را در نظر گرفت و برای آن برنامه ریزی کرد که مهمترین سرمایه ما در این رابطه اعتماد است و در دولت سیزدهم رئیس جمهور کارویژه ای برای دستگاه های مختلف در این رابطه تعیین کردند.
وی افزود: هدف گذاری ما این است که نسل های دوم و سوم ایرانی خارج از کشور بتوانند به راحتی به کشور رفت و آمد داشته باشند. در نشست دی ماه رئیس جمهور با ایرانیان خارج از کشور آیت الله رئیسی به این موضوع اشاره کردند که کارهای فرهنگی برای مقابله با ایران هراسی باید در خارج از کشور مورد توجه قرار گیرد و در این راستا بنیاد سعدی پذیرفته شد.
سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در ادامه گفت: ما ۸ کارگروه داریم که کارگروه فرهنگی و رسانه یی از مهمترین آنهاست که به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می شود و اعضای آن سازمان صداوسیما، وزارت علوم، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و… هستند و بر اساس مصالح پیش بینی شده در دسته بندی های فرهنگی، علمی، اقتصادی و… دسته بندی شده اند.
هاشمی خاطرنشان کرد: همچنین جلسه دیگری توسط شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در خردادما ه سال ۱۴۰۱ با حضور رئیس جمهور برگزار خواهد ششد.
وی از ارتباط شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با بنیاد سعدی ابراز خرسندی کرد و گفت: این اتفاق ممکن است مصادیقی را به وجود آورد که نسل سوم و چهارم ایرانیان خارج از کشور که با زبان فارسی بیگانه هستند با آن آشنا شوند.
سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با بیان اینکه در حوزه جوانان و نوجوانان در حوزه زبان آموزی برنامه هایی داریم، تاکید کرد: توسعه زبان فارسی توسعه قدرت نرم ایران به ایرانیان و ایراندوستان خارج از کشور است و از بنیاد سعدی تشکر می کنیم که در تدوین زیرساخت های این موضوع و تامین معلمین آموزش زبان فارسی اعلام آمادگی کردند.
از وظایف تاریخی ما حفظ زبان فارسی است
امیرسعید کرمی معاون امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز از دیگر سخنرانان این نشست بود که بیان کرد: از وظایف تاریخی ما حفظ زبان فارسی است. علاوه بر تکلیف، قوانینی داریم که در رابطه با گسترش زبان فارسی ارایه شده است.
وی افزود: سازمان و ادارات ما در ۴۰ سال گذشته اقدامات بسیاری برای گسترش زبان فارسی در دنیا داشته اند که از جمله آن ارسال اساتید به نقاط مختلف دنیا برای آموزش زبان فارسی بوده است. با شیوع بیماری کرونا نیز بخش آموزش های مجازی را فعال کردیم، اما در بحث بسیج امکانات محدودیت های ارزی و ریالی داریم. همچنین از دیگر اقدامات ما بسیج امکانات و بیش از ۳ هزار دانشجوی دوره های تحصیلات تکمیلی و دکترا برای آموزش زبان فارسی در حوزه های مختلف است.
سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور گفت: در رابطه با اعزام های ثابت مشکل داریم ولی با کشورهایی مانند هند در ارتباط هستیم چرا که علاقمندان بسیاری برای آموختن زبان فارسی در آنجا داریم. همچنین در کشور اردن ۴۰۰ دانشجوی زبان فارسی داریم و در ایالت بلوچستان پاکستان دانشجویان زیادی داریم که علاقمند به آموزش زبان فارسی هستند. اما شرایط هر کشور با کشور دیگر متفاوت است.
بنیاد سعدی تلاش می کند که مسیر را برای کسانی که می خواهند زبان فارسی بیاموزند فراهم کند
در پایان این نشست فلاحت پیشه معاون امور بین الملل بنیاد سعدی در جمع بندی از موضوعات مطرح شده در این نشست، گفت: بحث موضوع پیوند دادن زبان فارسی به پاسخگویی به یک نیاز و ترغیب به دیگران به یادگیری، نیازمند همراهی وهمفکری بخش های مختلف کشور و متخصصان موضوعی می باشد و البته بنیاد سعدی مسیر آموزش را هموار و آماده ساخته است.
همچنین در پایان این نشست، جلسه پرسش و پاسخ در رابطه با موضوعات مطرح شده برگزار شد.