محسن کریمیان تهیه‌کننده و کارگردان مجموعه کوتاه تلویزیونی «قندنامه» که در ایام نوروز ۱۴۰۱ از شبکه مستند پخش می‌شود، در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه از مدتی پیش به دنبال سوژه‌هایی بوده است که بتواند درباره اهمیت زبان و ادبیات فارسی برنامه‌ای بسازد، گفت: «حدود یک سال پیش جلسه‌ای با سعید فرمانی نویسنده و پژوهشگر کار داشتم و ایشان به این مساله اشاره کرد که چندی پیش برخی از کشورهای خارجی از دوستانش دعوت کرده‌اند تا کارهایی در حوزه زبان و ادبیات فارسی در سرزمین آن‌ها انجام بدهند.»

 

او ادامه داد: «این اتفاق برایم عجیب بود و با خود فکر کردم مگر زبان و ادبیات فارسی تا کدام کشورها نفوذ پیدا کرده است؟ آن زمان سعید فرمانی به من گفت که برخی از دوستانش سفری به ترکیه داشتند تا بتوانند نوشته‌های روی کتیبه‌های قدیمی را بخوانند چراکه در بازه‌ای از زمان، زبان فارسی، زبان اصلی حکومت عثمانی در ترکیه بوده است و دولتمردان و درباریان با این زبان مراوده دیپلماتیک انجام می‌دادند.»

 

کارگردان «قندنامه» تاکید کرد: «خرده‌روایت‌هایی که نویسنده «قندنامه» برایم تعریف کرد، من را بر آن داشت تا آن‌ها را در قالب مستند کوتاه و یا موشن‌گرافی روایت کنم. پس از ایشان درخواست کردم این خرده‌روایت‌ها را جمع‌آوری کند تا تحت یک عنوان مشترک یعنی «قندنامه» به آن‌ها بپردازم.»

 

کریمیان با بیان اینکه پرداخت به خرده‌روایت‌ها در قالب یک مستند بلند امکان‌پذیر نبود، تصریح کرد: «آنچه سعید فرمانی برای ما روایت کرد به لحاظ بسط داستانی کشش لازم برای پرداخت به آن در قالب یک مستند بلند نبود. همچنین یکی از چالش‌های تولید مستند بلند درباره این موضوع، بحث تصویریابی است که برای این کار امکان.پذیر نبود.»

 

او اضافه کرد: «پیش از «قندنامه» برنامه‌ای با محوریت زبان و ادبیات فارسی تولید نکرده بودم اگرچه دوست داشتم مستندی بلند با موضوع ضرورت توجه به حفظ و گسترش زبان و ادبیات فارسی بسازم اما شرایط آن میسر نشد.»

 

به گفته تهیه‌کننده «قندنامه»، تحقیق و پژوهش، نگارش متن‌ها و ساخت «قندنامه» حدود یک سال طول کشیده و دلیل این زمان طولانی نیز این است که او یک کتاب پانصدصفحه‌ای مطالعه می‌کرد تا بتواند روایتی را که به دلش می‌نشیند، به رشته تحریر درآورد.

 

کریمیان در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است تولید این مجموعه کوتاه تلویزیونی ادامه داشته باشد یا نه، اظهار کرد: «غیر از ۱۳ قسمتی که از این مجموعه در عید نوروز روی آنتن می‌رود، ۱۰ روایت جدید و آماده نیز داریم که می‌توان آن را به عنوان فصل دوم «قندنامه» در نظر گرفت اما هنوز به سراغ تولید آن نرفته‌ایم چراکه منتظریم بازخورد مخاطبان را بگیریم.»

 

او با اشاره به اینکه «قندنامه» از تاثیر و گستره نفوذ زبان و ادبیات فارسی در کشورها و ملت‌های مختلف در ادوار تاریخی صحبت می‌کند، تصریح کرد: «۹۰ درصد آن چیزی که سعید فرمانی نوشته بود به مرحله اجرا درآمده است‌. همچنین نویسنده این دغدغه را داشت که در عین مختصر و مفید بودن متن‌ها، حالت مستندگونه «قندنامه» را رعایت کند تا برای مخاطب عام جذاب باشد.»

 

کارگردان «قندنامه» درباره کم‌لطفی‌هایی که به زبان فارسی شده است، بیان کرد: «همه می‌دانند که زبان فارسی، زبان پویا و گسترده‌ای‌ست پس ما برای ساخت «قندنامه» باید به این مساله فکر می‌کردیم که چگونه درباره عمق نفوذ زبان فارسی صحبت کنیم تا مخاطب درک کند.»

 

کریمیان ادامه داد: «تنها چیزی که ما را به هدفمان می‌رساند، رفتن به گذشته و صحبت از اتفاقات آن زمان بود. از نظر من این مساله کمک می‌کند تا بیشتر به زبان و ادبیات فارسی اهمیت دهیم و آن را جدی بگیریم.»

 

به گفته او، «رباعی همایون»، «امیرالامرای چین ۱ و ۲»، «بوی جوی مولیان»، «حافظ و گوته»، «شعر عطار»، «نامه گیوک خان»، «بر گستره بالکان»، «فردوسی دوستان»، «تا قلب مالزی»، «مترجمان بخارست»، «ترکان فارسی دوست» و «آرزوی بورخِس» عناوین قسمت‌های مختلف این مجموعه است.

 

کارگردان «قندنامه» با بیان اینکه نمی‌توان گفت این مجموعه کوتاه تلویزیونی به چند شاعر و یا نویسنده مشخص پرداخته است، یادآور شد: «بیشتر به دنبال مساله نفوذ زبان و ادبیات فارسی در کشورهای مختلف بودیم اگرچه در برخی از  قسمت‌های این مجموعه به یک شاعر خاص اشاره می‌شود.»

 

کریمیان درباره تصاویر به‌کاررفته در این مجموعه کوتاه تلویزیونی مطرح کرد: «پیدا کردن تصاویر مرتبط با سوژه‌ها یکی از چالش‌های اصلی ما بود چراکه برخی مواقع ممکن است از یک دوره تاریخی و یا شاعر تصویری یافت نشود و در این زمان است که کار سازندگان سخت می‌شود.»

 

او تاکید کرد: «همچنین یکی از دغدغه‌های همکاران من این بود که ناشنوایان نیز بتوانند از این برنامه بهره ببرند پس به این نتیجه رسیدیم که برخی از صحبت‌ها به صورت نوشته در تصاویری که پخش می‌شود، آورده شود تا اگر ناشنوایی پای برنامه نشست، بتواند برداشتی از تصاویر داشته باشد و نوشته‌ها را بخواند.»

 

تهیه‌کننده «قندنامه» در پایان با بیان اینکه این مجموعه کوتاه تلویزیونی اولین برنامه‌ای‌ست که به نفوذ زبان و ادبیات فارسی در کشورهای منطقه می‌پردازد، خاطرنشان کرد: «قندنامه می‌تواند سرآغاز یک اتفاق بزرگتر و دستمایه ساخت مستند بلند باشد چراکه برنامه‌هایی که تاکنون درباره ادبیات فارسی ساخته و پخش شده است، به موضوعات روز و شاعران فارسی‌زبان کشورهای منطقه پرداخته و کمتر به مساله نفوذ زبان فارسی توجه کرده‌اند.»

 

«قندنامه» تولید جدید مرکز مستند سوره است که در ایام نوروز ۱۴۰۱ از شبکه مستند به صورت روزانه روی آنتن می‌رود.