ساختمان زیبای واقع در خیابان سرگرد بشیری، هفته گذشته، میزبان مراسم بزرگداشت دکترحسن انوری؛ مؤلف فرهنگ بزرگ سخن، محقق و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی بود.

همشهری آنلاین: در این مراسم، افرادی مانند دکتر غلامعلی حداد عادل؛ رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر مهدی محقق؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و دکتر توفیق سبحانی، معاون علمی و پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی حضور داشتند

زبان فارسی، صاحب فرهنگ روشمندی شد

دکتر غلامعلی حداد عادل؛ رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، یکی از مهمانان برنامه بزرگداشت دکتر انوری بود. حداد عادل ضمن قابل احترام خواندن دکتر انوری در توجه به دستور زبان فارسی و فرهنگنامه‌نویسی، دستور زبان را در ساختمان زبان و ادب فارسی، در حکم اسکلت دانست و گفت: «همان‌طور که ساختمان قائم به اسکلت است و در و پنجره و نقاشی و سایر تزیینات بعد از استواری اسکلت امکان ظهور پیدا می‌کنند، در مقوله زبان هم دستور زبان است که به اصل زبان، استواری می‌بخشد و هرگاه توجه به دستور زبان در جامعه‌ای کم شود، باید احساس خطر کرد. من در سال‌های اخیر گاهی چنین احساسی داشتم.»

وی درباره دکتر انوری و تألیف فرهنگ سخن نیز چنین ابراز کرد: «دکتر انوری، سال‌های زیادی از عمر عزیز خود را صرف تألیف کتاب‌های دستور زبان برای دانش‌آموزان مدارس کردند. آقای علمی و دکتر انوری، ‌کاری را در مدت هشت سال به انجام رساندند و با تألیف فرهنگ بزرگ سخن، زبان فارسی، صاحب فرهنگ لغت پاکیزه و روشمندی شد. در اوایل انتشار این فرهنگ، مقام معظم رهبری، در زمان بازدید از نمایشگاه کتاب تهران این فرهنگ را دیدند و خوشحالی خود را از تألیف آن اعلام کردند.»

عالمان آذربایجان، به زبان فارسی خدمت کرده‌اند 

دکتر مهدی محقق؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی هم در این نشست حضور داشت. دکتر محقق درباره زحمات دکتر انوری گفت: «دکتر انوری یکی از مهم‌ترین فرهنگ‌های فارسی یعنی فرهنگ سخن را با کوشش فراوان در هشت جلد تألیف کرده‌اند که‌کاری ارزشمند است. بسیاری از عالمان خطه آذربایجان، به فرهنگ و زبان فارسی، خدمات بزرگی کرده‌اند که دکتر انوری نمونه بارزی از این افراد است. همین‌طور آیت‌الله ‌محمدعلی مدرس تبریزی که می‌گفت اگرچه زبان من به ترکی باز شد، ولی با فراگیری الفبای فارسی باب علم و ادب و فرهنگ به قلب من باز شد.»

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سخنان خود سالروز ولادت حضرت فاطمه(س) و روز زن را نیز تبریک گفت و در بزرگداشت مقام زن چنین توضیح داد: «در طول تاریخ ما به بسیاری از زنانی بر می‌خوریم که علاقه‌مند به علم، دانش و فرهنگ بودند، حتی بعضی از دانشمندان بزرگ همچون ابن رشد اندلسی اظهار تأسف می‌کنند که چرا برخی از زنان مثل گیاه در خانه می‌رویند در حالی که زن می‌تواند قاضی و فرمانروا باشد.»

 

خاطرات دکتر انوری را به انجمن آثار ارائه کنید

دکتر توفیق سبحانی؛ معاون علمی و پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی هم که در مراسم بزرگداشت دکتر انوری حضور یافته بود، با بیان چند خاطره از دکتر انوری از علاقه‌مندان دعوت به عمل آورد که برای کامل کردن زندگینامه دکتر انوری، خاطراتی را که از ایشان دارند به انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ارائه کنند.  وی همچنین به بیان خاطراتی از استاد بدیع‌الزمان فروزانفر پرداخت و گفت: «مرحوم بدیع‌الزمان فروزانفر به روایت اکثر شاگردانش مردی شوخ‌طبع بود. حاضرجوابی‌ها و بدیهه‌گویی‌هایش که‌ زاده طبع ظریف او بود، در یاد و خاطره همه شاگردانش به یادگار مانده است. مرحوم دکتر علی‌محمد حق‌شناس می‌گفت: دوستمان اتابکی همیشه دیر به کلاس می‌آمد، کارمند بانک بود و مجبور بود اول کارهای بانک را رو به راه کند و بعد به کلاس بیاید. معمولاً هم دیر می‌رسید. استاد هم هر بار نگاهی به او می‌کرد و می‌گفت: اتابکی دیر آمدی. اتابکی هم شرمگین عذر می‌خواست و می‌نشست. اتفاقاً یک روز اتابکی زودتر از فروزانفر آمده بود. استاد که وارد شد، اتابکی گفت: استاد! دیر آمدی! فروزانفر نگاهی به او انداخت و سکوتی کرد و گفت فرزند! ما ابوالوقتیم، تو ابن‌الوقتی!»

شب و روز خود را در اختیار فرهنگ سخن قرار دادم 

زبان مادری‌اش آذری است، اما می‌گوید: «از زمانی که مادرم شعری از حافظ را به من تفهیم کرد، شیفته زبان‌ فارسی شدم.»  در دانشکده ادبیات تبریز در حضور استادانی چون ماهیار نوابی، دکتر رجایی بخارایی، دکتر منوچهر مرتضوی، استاد ادیب طوسی و استاد ترجانی‌زاده و در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در حضور استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، استاد جلال‌الدین همایی، دکتر ناتل خانلری و دکتر محمد معین با رمزهای زبان فارسی آشنا شد. او کسی نیست جز دکتر حسن انوری؛ کسی که مؤلف فرهنگ بزرگ سخن، محقق و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی است.  

دکتر انوری در مراسم بزرگداشت خود درباره تألیف فرهنگ سخن و اهمیت زبان فارسی گفت: «وقتی قرار شد در مدت معینی، این فرهنگ را به فرجام برسانم شب و روز خود را در اختیار فرهنگ سخن قرار دادم. اگر بپرسید چرا زبان فارسی برای من که اهل آذربایجان هستم مهم است، به شما می‌گویم که زبان فارسی مهم و شایسته دوست داشتن است. روزی زبان بین‌المللی بوده و از هندوستان تا آسیای صغیر و بالکان را زیر سیطره داشته است. دیگر آنکه در این زبان آثاری پدید آمده که از شاهکارهای ادبیات جهانی است.» وی درباره نقش زبان نیز چنین بیان کرد: «زبان در حال تحول است و فرهنگ که نشان‌دهنده واژگان در یک زمان خاص تاریخی است، باید با گذشت زمان دوباره تألیف شود. ملتی که فرهنگ روزآمد و مطابق با نیازهای جهان امروز نداشته باشد، در دنیای امروز زندگی نمی‌کند.»