همایش بین‌المللی ادبیات کودک و نوجوان ایران و بنگلادش با بخش ویژه نقد و بررسی آثار هوشنگ مرادی کرمانی برگزار شد.

به گزارش ایسنا، نخستین همایش بین­‌المللی ادبیات کودک و نوجوان ایران و بنگلادش در تاریخ هشتم و نهم مهرماه ۱۴۰۲ با همکاری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا و رایزنی فرهنگی ایران در بنگلادش و حمایت علمی دانشگاه یزد با حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران در بنگلادش، معاون رئیس دانشگاه داکا، رایزن فرهنگی ایران در داکا، و جمع زیادی از استادان، دانشجویان و علاقه‌­مندان  زبان و ادبیات فارسی بنگلادش در دانشگاه داکا برگزار شد.

بخش ویژه همایش به نقد و بررسی آثار نویسنده شناخته‌شده ادبیات کودک و نوجوان ایران، هوشنگ مرادی کرمانی، اختصاص داشت که مقالات متعددی درخصوص آثار این نویسنده در دو بخش حضوری و مجازی ارائه شد.

 محمد بهاء‌الدین، دبیر اجرایی مراسم، و مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا، در آغاز مراسم پس از خیرمقدم به حاضران، گزارشی از روند اجرایی همایش ارائه کرد. 

سپس محمد صمد، معاون رئیس دانشگاه داکا با آرزوی موفقیت برای دست­‌اندرکاران برگزاری این همایش، اهمیت ادبیات کودک و نوجوان را در رشد ذهنی و زندگی زیبای کودکان و نوجوانان بی­‌اندازه دانست و یادآوری کرد: برای یادگیری هرچه بهتر زبان مادری و آشنایی کودکان و نوجوانان با زبان و ادبیات و فرهنگ کشورها و ملل مختلف از جمله کشور خود باید سطح کیفی ادبیات کودک و نوجوان افزایش یابد.

 او همچنین بر آموزش خانواده برای فرهنگ­سازی، فرهیختگی و مهارت‌آموزی کودکان و نوجوانان تاکید کرد.

در ادامه  بهادر باقری، دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی (ایران) و استاد اعزامی به دانشگاه پکن(چین) به صورت وبینار سخنرانی خود را ارائه کرد.

او با خواندن بیت معروفی از غزل حافظ بر ریشه‌­دار بودن فرهنگ و ادب فارسی در بنگلادش تاکید کرد و افزود: در سالیان اخیر در ایران توجه به پژوهش­‌های دانشگاهی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان بیشتر شده است و این نشان از اهمیت موضوع ادبیات کودک و نوجوان دارد و  نشریات دانشگاهی تخصصی درباره ادبیات کودک و نوجوان از جمله مطالعات ادبیات کودک (دانشگاه شیراز) و راه‌­اندازی گرایش ادبیات کودک و نوجوان در مقطع کارشناسی خبرهای خوبی است که نشان از توجه و تمرکز روزافزون بر ادبیات کودک و نوجوان در ایران دارد.

همچنین سیدرضا میرمحمدی، رایزن فرهنگی ایران در بنگلادش، بر اهمیت برگزاری این همایش برای آشنایی هرچه بیشتر مردم دو کشور ایران و بنگلادش با ادبیات کودک و نوجوان یکدیگر تاکید کرد و گفت: ادبیات کودک و نوجوان حوزه‌­ای است که در تربیت کودک و نوجوان نقش و تاثیرگذاری بسیار دارد و اگر متناسب با اقتضائات دنیای کودکی و نوجوانی به تولید و عرضه اثر ادبی به کودکان و نوجوانان پرداخته شود، انسان‌­ها دنیای بزرگسالی بهتر و سعادتمندانه‌تری خواهند داشت، البته شرط توفیق در این مسیر، شناخت کامل دنیای کودکی و نوجوانی و تولید ادبیات داستانی برای این گروه سنّی بر اساس این شناخت است.

او افزود: رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بنگلادش با درک اهمیّت این موضوع و به ­واسطه برگزاری همایش بین‌­المللی ادبیات کودک و نوجوان ایران و بنگلادش - که با مشارکت و همکاری سه­‌جانبه گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا، دانشگاه یزد و این رایزنی فرهنگی با تمرکز بر  ادبیات کودگ و نوجوان دو کشور بویژه آثار  هوشنگ مرادی کرمانی انجام می‌­گیرد - اقدام به ترجمه و انتشار «گزیده قصه‌های مجید» و «خمره» از آثار مشهور این استاد برجسته و نامدار حوزه ادبیات کودک و نوجوان  به زبان بنگالی کرد تا هم گامی در معرّفی ادبیات کودک و نوجوان ایران به مخاطبان و علاقه‌مندان این حوزه در کشور بنگلادش برداشته باشد و هم در راستای افزایش سطح همکاری­‌های فرهنگی، علمی و ادبی دو کشور، قدمی به جلو بردارد.

 حجت‌الاسلام شهاب­‌الدین مشایخی‌­راد، مترجم و پژوهشگر حوزه فلسفه تعلیم و تربیت  نیز درباره اصول تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان سخن گفت و با تحلیل داستانی از مثنوی معنوی درباره ارزش‌­های اخلاقی و تربیتی قصه­‌های مثنوی معنوی برای کودکان و نوجوانان توضیح داد.

سپس ا.لیتون مدیر کل آکادمی کودک بنگلادش درباره جایگاه ادبیات کودک و اهمیت توجه روزافزون به آن سخن گفت.

 در ادامه منصور چاوشی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بنگلادش، برگزاری همایش‌­هایی از این دست را از نظر پرداختن  به موضوع ادبیات کودک و نوجوان واجد اهمیت بسیار دانست، او در فرازی از سخنان خود گفت: نسلی که موجب ایجاد تحولات اساسی در صحنه‌­های فرهنگی و در ادبیات نوین دو کشور خواهد شد، همین نسل جوان و نوجوانان  دو ملت­ند. کودکان و نوجوانان در واقع آینده‌­سازان کشورها در زمینه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و ادبی هستند.

او افزود: ایران و بنگلادش دارای پیوندهای ناگسستنی فرهنگی و تمدنی هستند و ما باید همواره تلاش کنیم که این پیوندها روز به روز مستحکم‌­تر و گسترده‌­تر شود. آنچه می‌­تواند آینده روابط دو کشور مسلمان را رقم زند، استفاده از فرصت‌­های موجود در دو کشور برای توسعه روابط است. همه ما باید بکوشیم تا از همه ظرفیت­‌های موجود برای توسعه روابط دو کشور بهره‌برداری کنیم. امید است که برگزاری این‌گونه همایش­‌های ارزشمند و غرورآفرین، بتواند کودکان و نسل جوان دو کشور را با گذشته خود آشنا  کند و پیوندهای فرهنگی و ادبی فی مابین دو ملت را غنی­‌تر و قوی­‌تر کند.

محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، هم در پیام ارسالی ویدئویی و مکتوب خود به دبیرخانه همایش، بر ضرورت و اهمیت فعالیت­‌های علمی و فرهنگی بین دو کشور به دلیل مشترکات و مناسبات فرهنگیّ بسیار تاکید کرد.

او در بخشی از پیام خود گفت: دنیای شریف کودکی، ساحتی سرشار از ظرافت، حساسیت و خلاقیت است. دنیایی که در عین پویایی، شادی و حرکت، واجدِ عمیق‌ترین لحظات و پاک‌ترین عواطف انسانی نیز هست. این ساحت و این جهانِ سراسر رمز و راز و شگفتی، از آن رو که پایه و اساس شکل‌دهی و سامان‌بخشیِ فردای جوامع انسانی است، ارزش و اهمیتِ دوچندان می‌یابد. پیوندهای عمیق فرهنگی ایران و سرزمین بنگال، ریشه‌دار، استوار و تاریخی است. فرهنگ ایرانی و زبان پارسی تاثیرات زیادی بر مردم بنگال و زبان بنگالی داشته و این تأثیر به حدی است که می‌توان گفت از نظر تقرّب فرهنگی هیچ ملتی همانند ایرانیان به مسلمانان سرزمین بنگال نزدیک نیستند. مایه خرسندی است که این روزها شاهد برپایی نخستین همایش بین‌المللی «ادبیات کودک و نوجوان ایران و بنگلادش» هستیم؛ رویدادی فرخنده و مبارک که می‌تواند زمینه‌ساز گام‌هایی نو در مسیر ارتقاء ادبیات کودک و نوجوان در دو کشور باشد و با بهره‌گیری از نسیم تغییرات، هوایی تازه را برای جوانه‌های نوپای فرهنگ و هنر دو ملت ایران و بنگلادش، به ارمغان آورد تا ما بتوانیم از این رهگذر، رویای کودکان دو کشور را بسازیم.

ک.م.سیف‌الاسلام خان، دبیر همایش و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا  نیز  در سخنرانی خود به وجوه تشابه بسیار در زبان و فرهنگ دو کشور ایران و بنگلادش پرداخت.

او با اشاره به اهمیت توجه به ادبیات کودک و نوجوان گفت: ما در ۳۵ سال پیش تصور نمی‌کردیم که روزی همایشی بین‌المللی با چنین موضوعی برگزار کنیم، اما امروز به دلیل توسعه و ارتقای گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا و به‌­واسطه پیشنهاد و زحمات شبانه‌­روزی دبیر علمی همایش و مدرس اعزامی از ایران ، دکتر مجید پویان، و همکاری صمیمانه همه دست‌اندرکاران و مسئولان این مهم تحقق یافته است.

دبیر نخستین همایش بین‌المللی ادبیات کودک و نوجوان ایران و بنگلادش افزود: هر چند این همایش به دلیل برخی مشکلات با تعویق برگزار شد، اما خوشحالیم که همایش در ماه سپتامبر که ماه تولد استاد هوشنگ مرادی کرمانی( تولد: ۷ سپتامبر) است برگزار می‌شود.

در پایان مجید پویان، دبیر علمی همایش، و عضو هیات علمی دانشگاه یزد و مدرس اعزامی به دانشگاه داکا ضمن سپاسگزاری از همه مسئولان و دست‌اندرکاران گزارشی از روند علمی همایش و آثار منتشرشده ارائه کرد.

به گزارش دبیر علمی همایش نزدیک به ۹۰ چکیده و مقاله از کشورهای: ایران، ترکیه، بوسنی، گرجستان، هند، ازبکستان،سوریه، بنگلادش و... به دبیرخانه علمی همایش ارسال شد که به صورت حضوری و مجازی ارائه می­‌شود.

او با اشاره به جایگاه مرادی کرمانی در ادبیات کودک و نوجوان ایران و جهان، افزود بخش ویژه همایش به نقد و بررسی آثار این نویسنده اختصاص یافت و خوشبختانه با استقبال پژوهشگران از کشورهای مختلف جهان روبه‌رو شد.

او  در ادامه آثار منتشرشده همایش را به این  شرح برشمرد:

۱.چکیده مقالات نخستین همایش بین المللی ادبیات کودک و نوجوان ایران و بنگلادش (سه‌زبانه فارسی، بنگلا، انگلیسی) به کوشش دکتر مجید پویان، عضو هیات علمی دانشگاه یزد و مدرس اعزامی به دانشگاه داکا.

۲- ترجمه خمره، اثر استاد هوشنگ مرادی کرمانی به قلم دکتر محمد ممیت الرشید، دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا.

۳.ترجمه گزیده قصه های مجید، اثر استاد مرادی کرمانی، به قلم دکتر عبدالصبورخان ، استاد زبان وادبیات فارسی دانشگاه داکا.

۴-کتاب از گل و آینه(دوزبانه) داستان‌های کوتاه ادبیات کودک و نوجوان ایران و بنگلادش، به کوشش دکتر مجید پویان؛ با همکاری ۱۵ تن از استادان و دانش‌­آموختگان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا از نویسندگانی چون: هوشنگ مرادی کرمانی، رابیندرانت تاگور، شاهدعلی، جسیم الدین، ذاکرابوجعفر و... از نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان بنگلادش.

در پایان نشست افتتاحیه، با حضور مهمانان ویژه همایش، استادان و دانشجویان ادبیات فارسی از آثار دبیرخانه علمی همایش رونمایی شد.

پس از رونمایی آثار منتشر شده همایش طی دو نشست تخصصی چهار عنوان مقاله به شرح زیر ارئه شد: مروری بر ادبیات کودک و نوجوان بنگلادش (دکتر عبدالصبورخان؛ استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا)، بررسی تفاوت­‌های شخصیتی کودکان و بزرگسالان در قصه‌­های مجید، اثر مرادی کرمانی (نویسندگان: دکتر میسا جبر؛ دکتر فیروز اسعد، اعضای هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دمشق) ، جایگاه مرادی کرمانی در بنگلادش (دکتر محمد ابوالکلام سرکار، استاد گروه زبان و ادبیات فارسی  دانشگاه داکا)، بررسی تطبیقی آموزه‌های اخلاقی در داستان­‌های مرادی کرمانی و ذاکر ابوجعفر (شاعر و نویسنده کودک و نوجوان بنگلادش) (دکتر محمد کمال الدین، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه راجشاهی (بنگلادش)).

در بخش پایانی روز نخست همایش برنامه‌‎های فرهنگی مانند: داستان‌خوانی، مثنوی‌خوانی و شعرخوانی توسط برخی از شاعران و نویسندگان بنگلادش ازجمله ذاکر ابوجعفر، دکتر شاکر صبور و برخی از دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا اجرا شد.

در روز دوم همایش (۹ مهر ۱۴۰۲) سه نشست تخصصی ارائه مجازی با همکاری استادان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا و دانشگاه یزد برگزار، و ۳۰ مقاله به زبان‎‌های فارسی، بنگلا و انگلیسی از استادان و پژوهشگران حوزه ادبیات کودک و نوجوان از کشورهای مختلف جهان ارائه شد.

پی‌نوشت:  گزارش و عکس‌ها توسط مجید پویان، دبیر علمی همایش، و عضو هیات علمی دانشگاه یزد و مدرس اعزامی به دانشگاه داکا برای ایسنا ارسال شده است.