نشست تخصصی «شاهنامه فردوسی و ادبیات قزاق» با حضور علی اکبر طالبی متین رایزن فرهنگی ایران در قزاقستان در دانشکده شرق شناسی دانشگاه فارابی آلماتی برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری زبان آوری از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نشست تخصصی «شاهنامه فردوسی و ادبیات قزاق» با حضور علی اکبر طالبی متین رایزن فرهنگی، محسن فقانی سرکنسول ایران در شهرآلماتی، اختیار پالتوره رئیس دانشکده شرق شناسی دانشگاه فارابی، اسلام چمنی رئیس مرکز علمی-پژوهشی ایران-توران، جمعی از اساتید و دانشجویان دانشکده شرق شناسی در قالب حضوری و غیر حضوری در اتاق ایران شناسی دانشکده شرق شناسی دانشگاه فارابی در شهر آلماتی برگزار شد. 

 

 

در این نشست اختیار پالتوره رئیس دانشکده شرق شناسی دانشگاه فارابی با خیر مقدم به میهمانان و ضمن قدردانی از حمایت‌های رایزنی فرهنگی و کنسولگری ایران، گفت: زبان و ادبیات فارسی همیشه برای قزاق‌ها اهمیت ویژه‌ای داشته و از قرون گذشته بزرگان ملت قزاق با زبان فارسی آشنایی داشته اند و حتی برای ترجمه آثار ارزشمند فارسی و به ویژه شاهنامه فردوسی به زبان قزاقی تلاش‌هایی کرده اند.

 

وی افزود: امروزه ما با تربیت کارشناسان زبان فارسی، سعی داریم مناسبات دو کشور را تقویت کنیم.

 

رئیس دانشکده شرق شناسی دانشگاه فارابی در پایان سخنان خود بر نقش و جایگاه ارزشمند شاهنامه و زبان فارسی در قزاقستان تاکید کرد و یادآور شد واژه‌های فارسی در مناطق جنوبی قزاقستان استفاده می‌شود و شاهنامه خوانی در این کشور و بویژه در استان‌های جنوبی قزاقستان رایج است بطوری که در برخی از استان‌های جنوبی از جمله قزل‌اوردا، کل شاهنامه را به زبان قزاقی و همراه با ساز سنتی قزاقی دومبرا می‌خوانند.

 

 

 علی اکبر طالبی متین رایزن فرهنگی ایران در قزاقستان با قدردانی از برگزاری چنین نشستی به مناسبت بزرگداشت حکیم ابولقاسم فردوسی، گفت: فردوسی شاعر بزرگ حماسه سرای ایران زمین است و شاهنامه فردوسی بخشی از هویت فرهنگی ادبیات ایران را تشکیل می‌دهد و سند افتخار ایران باستان است.

 

وی افزود: آبای شاعر بزرگ قزاق و پایه گذار ادبیات نو قزاقی محسوب می‌شود و این شاعر که در شمار مهمترین شخصیت‌های ملی قزاقستان است، توجه ویژه‌ای به آثار ادبی مشرق زمین بویژه شعرا و نویسندگان فارسی زبان دارد و خصوصاً از اندیشه فردوسی در خلق آثار شعری خود تاثیر گرفته است. 

 

او افزود: در اشعار شاهنامه از هجو، دروغ و تملق خبری نیست و حکیم فردوسی در طول دوران زندگبش اثری خلق کرد که تاثیر گذاری آن در فرهنگ و تاریخ ادبیات ایران از هزاران کتاب فراتر است رایزن فرهنگی ایران در ادامه با قرائت ابیاتی از آثار فردوسی سخنان خود را به اتمام رساند. 

 

 

محسن فقانی سرکنسول ایران در آلماتی با قدردانی از مسئولان دانشکده شرق شناسی برای برگزاری این نشست تخصصی، گفت: شاهنامه فردوسی نه تنها در زنده کردن زبان فارسی نقش بسزای داشته بلکه در ادبیات تمام کشورها، از جمله قزاقستان تاثیر گذاشته است. استفاده شاعران قزاقی از مضامین شاهنامه یا اسوطره‌های آن برای بیان شجاعت قهرمانان قزاقی از جمله تاثیرات شاهنامه بر ادبیات قزاق می‌باشد.

 

سرکنسول ایران در آلماتی در سخنان خود به ویژگی‌های اخلاقی و انسانی شاهنامه فردوسی پرداخت.

 

سرکنسول کشورمان در آلماتی با اشاره به اینکه ترجمه شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی به زبان قزاقی در زمان کمونیست‌ها با موانعی همراه بود، به نحوی که حاکمیت مرکزی کمونیستی، هر گونه آثار اسلامی و شرقی را دشمن رژیم کمونیستی و عقاید ماتریالیستی خود می‌دانست تصریح کرد، علیرغم شرایط نامطلوب آن زمان، موجب خرسندی است که دولت قزاقستان پس از فروپاشی شوروی و ایجاد دولت مستقل کنونی قزاقستان، نه تنها شاهنامه فردوسی را مخل امنیت ملی خود نمی‌داند، بلکه آنرا موجب تحکیم حاکمیت و وحدت ملی خود دانسته و این شاعر بزرگ را می‌ستاید.

 

 

وی حمایت دولت قزاقستان از برگزاری مراسم یادبود برای فردوسی در جای جای قزاقستان و انتشار مقالات و پایان نامه‌های دکترای اساتید قزاقی در خصوص ارتباط ادبیات قزاقی با شاهنامه فردوسی و ستایش شاهنامه را گویای این حقیقت دانست.

 

 اسلام چمنی ایران شناس برجسته و رئیس مرکز علمی پژوهشی ایران-توران که ترجمه شاهنامه فردوسی به زبان قزاقی را به روش‌های مختلف در این کشوربه چاپ رسانده است با اشاره به اینکه اولین ترجمه شاهنامه فردوسی به زبان قزاقی امروزی توسط شاعر قزاق اوراز نایمان انجام شده است گفت تورمحمد ایزتئلو اولی در دوران حکومت استالین در سال ۱۹۳۶ تعداد ۵۶ فصل از شاهنامه را به زبان قزاقی ترجمه نمود لیکن پس از اینکه مسکو از این جربان باخبر شد، وی را دستگیر و زندانی کرد. تورمحمد پیش از دستگیری، دست نوشته‌های خود را زیر خاک مدفون کرد و مکان آن را به همسرش گفت. پس از سال‌ها و عادی شدن شرایط، همسر وی دیگران را از وجود این ترجمه مطلع نمود. در سال ۱۹۶۱ رستم نامه منتشر شد، ولی بازهم انتشار آن توسط دولت شوروی متوقف شد. نهایتا در سال ۲۰۰۴ شاهنامه فردوسی در دوجلد بصورت دست نوشته (با خط فارسی و زبان قزاقی) به زبان قزاقی منتشر شد.

 

وی افزود، شاهنامه در خصوص جنگ با دیگران نیست، بلکه جنگ با نفس خود آدم است.

 

وی یادآور شد ما در گذشته روابط یا دسترسی مستقیم به ادبیات شرقی و اسلامی نداشتیم و تمام روابطمان از طریق ایران انجام می‌شده است. شاعران و دانشمندان قزاق به زبان‌های ترکی، عربی و فارسی مسلط بودند و دانستن زبان فارسی توسط آنها، ادبیات قزاقی را بسیار غنی سازی کرد.

 

وی در پایان سخنان خود گفت شاهنامه پل ارتباطی بین دو کشور بوده و هنوز چیز‌های زیادی برای ارائه دارد.

 

بولات خان باتیربیک از اساتید زبان فارسی دانشگاه فارابی نیز که رساله دکترای خود را در خصوص تاثیر ادبیات فارسی بر ادبیات قزاقی گذرانده است با اشاره به تاثیرات زبان فارسی و شاهنامه بر زبان قزاقی تاکید کرد در مناطق جنوبی قزاقستان مراسم سالانه شاهنامه خوانی سه روز به طول می‌انجامد.

 

 گلشاد از دیگر اساتید شرق شناسی دانشگاه فارابی، نیز با اشاره به تاثیرات شاهنامه بر زبان و ادبیات هندی تصریح نمود شاهنامه صرفاً مربوط به ایران نیست بلکه مربوط به ادبیات در سراسر جهان است و با گذشت بیش از ۱۰۰۰ سال از نگارش آن، این کتاب همچنان زنده و تازه است. وی تعالیم اخلاقی، عرفانی، ادبی و تاریخی را از جمله وجوه ارزشمند این کتاب دانست.

 

زهرا خواجه شاهکرم از اساتید جامعه شناسی دانشگاه تهران نیز با تحلیل جامع شناسانه از شاهنامه فردوسی متذکر شد فردوسی توصیفی جامعه شناسانه از ایران آن زمان ارائه کرده و زندگی جامعه ایران باستان را از زندگی مکانیکی تا زندگی ارگانیک و توسعه یافته از زمان شاهان اساطیری تا پایان حکومت ساسانیان به تصویر می‌کشد.