غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در اختتامیه دومین جشنواره «آیین سخن» گفت: زبان فارسی در صدا و سیما جایگاهی در حد معاونت احتیاج دارد، یا یک مرکز زیر نظر رئیس صدا و سیما وجود داشته باشد تا این هدف را پیگیری کند‌

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حدادعادل در این مراسم که عصر امروز، 12 تیر در استودیوی شماره یک معاونت صدا برگزار شد، عنوان کرد: زبان پارسی جوهره اصلی فرهنگ و ادب ماست،  به همین واسطه از صدای جمهوری اسلامی ایران به سبب اهتمام و توجهی که به پاسداشت زبان فارسی دارند تشکر می‌کنم. این زبان یکی از ارکان اصلی هویت ما ایرانیان است و ایران را به زبان فارسی می‌شناسند.

وی تاکید کرد: کشور ما با تاریخ دیرینه خود با زبان فارسی مطرح بوده که شامل فارسی باستان، فارسی میانه  فارسی نو و فارسی امروز است که یک جا آن را فارسی دری یا فارسی تاجیکی می‌گویند. این درحالی است که تمام این عناوین یک زبان است و سه اسم دارد و این زبان شناسنامه ملت ایران و سرمایه بزرگ و میراث فرهنگی گران‌سنگ ماست. این زبان درواقع سپهر فرهنگی ما را می‌سازد و محیط فرهنگی و هویتی ما با این زبان پیوند عمیق دارد.

حدادعادل گفت: این زبان فارسی است که ما را با تمام نیاکانمان در طول قرن‌های گذشته آشنا می‌کند و با وجود آن متوجه می‌شویم که نیاکانمان چطور فکر می‌کردند، جهان‌بینی آنها چطور بوده چه احساسات و افکار و دغدغه‌هایی داشتند؟ اگر این زبان پیوند ما با گذشته نباشد حافطه تاریخی خود را از دست می‌دهیم.

وی با تاکید بر اینکه این ارتباط ایرانیان با زبان یک ارتباط طولی با پیشینیان نیست بلکه ارتباط افقی با معاصران نیز هست، افزود: فارسی زبانی‌ است که اگر شخصی در ماکوی آذربایجان طبق آن سخن بگوید، دیگری در بندرعباس و هرمزگان آن را می‌فهمد و درک می‌کند و همه با هم یگانگی پیدا می‌کنند. اگرچه ممکن است گویندگان در خانه یا محله خود به گویش و لهجه یا زبان دیگری که زیرشاخه فارسی است صحبت کنند اما این زبان فارسی است که فرهنگ ما را بر بال خودش به دورترین نقطه‌ها رسانده است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه هرجا زبان فارسی حضور دارد ایران نیز در آنجا حضور دارد، عنوان کرد: گسترش زبان فارسی در جهان به معنای گسترش هویت ایرانی در جهان امروز است. تیری که آرش پرتاب کرده بود تا مرز ایران زمین را معین کند زبان فارسی بود. بنابراین هرجا زبان فارسی پیش رفته است قلمرو فرهنگی ایران را معین کرده است. در همین راستا رسانه‌ها می‌توانند پاسدار زبان فارسی باشند و در روزگاری که تحولات اجتماعی و سیاسی می‌تواند آسیب رسان باشد موثر واقع شوند.

حدادعادل تاکید کرد: در میان رسانه‌ها، رادیو با زبان و ادب فارسی سازگارتر است؛ زیرا رادیو ارتباط بی‌واسطه با گوش دارد و زبان همیشه از راه گوش منتقل می‌شود. به قول مولانا «آدمی فربه شود از راه گوش». لازم به تاکید است که با آمدن تلویزیون و سایر رسانه‌ها رادیو منسوخ نشده زیرا کسانی هستند که جز با رادیو نمی‌توانند انس داشته باشند. رادیو شب‌نشین و گذران روز کوی بسیاری از مردم است و امثال بنده که به دورانی تعلق داریم که هنوز تلویزیون اختراع نشده بود از رادیو نکات بسیار زیادی آموختیم.

رئیس بنیاد سعدی با بیان اینکه امروز هم وظیفه خود می‌دانم که به پیشکسوتان رادیو ادای احترام کنم، گفت: نسل ما نکاتی بسیاری را به برکت همت و زحمتی که آنها کشیده‌اند، آموخته‌ است. همچنین برای فرهنگستان زبان مایه مباهات است که در سال‌های اخیر با صدا و سیما همکاری گسترده‌ای برای پاسداشت زبان پادسی داشته است. با ابتکار صدا و سیما میدان بازی برای تعداد بسیاری از دوست داران زبان پارسی فراهم می‌شود تا تولیدات خود را منتشر و عرضه کنند و عرضه این‌ها در رادیو نیز باعث آشنایی بیشتر مردم با زبان فارسی می‌شود. با این اوصاف امیدوارم اهتمام صدا و سیما به زبان فارسی بیشتر شود. استدعا می‌کنم در کنار تلاشی که رادیو، سیما، شبکه‌های سیما دارند یک مرکزیت ساختار یافته‌ای نیز برای نظارت برنامه‌های ادبی صداوسیما و زبان فارسی ایجاد شود.

حدادعادل ادامه داد: زبان فارسی در صدا و سیما جایگاهی در حد معاونت احتیاج دارد، یا باید یک مرکز زیر نظر رئیس صدا و سیما وجود داشته باشد تا این هدف را پیگیری کند‌.

زبان پارسی هویت ایران است
در ادامه، مهدی آذرمکان، رئیس رادیو ایران ضمن خیرمقدم به حاضران و میهمانان با تاکید بر پاسداشت زبان پارسی بیان کرد: توجه به زبان و ادبیات فارسی یعنی پاسداشت هویت ملی و فرهنگ ما ایرانیان و زبان فارسی به مثابه زنجیره‌ای پیوند دهنده ما به تاریخ هزاران ساله کشور و عامل پیوند تمام اقوام است. چه بسا شاعران و نویسندگان از اقوام مختلف به زبان فارسی نوشتند و شعر خود را سرودند. این زبان نه تنها عامل وحدت بوده بلکه موجب همدلی و نزدیکی نیز می‌شود.

وی افزود: کشورهایی که امروز میزبان برخی نمایندگان آنها هستیم مثل ازبکستان، ارمنستان، پاکستان و ... نیز مصداق همین پیوند است. رادیو ایران از سال‌های پیش به پاسداشت زبان فارسی پرداخته و در سال‌های اخیر پویش‌هایی را راه اندازی کرده که از سال گدشته اولین جشنواره آیین سخن را آغاز کرده و امروز دومین جشنواره ویژه برای پاسداشت زبان فارسی را برگزار می‌کند.

۱۰۵۱ اثر رادیویی درمورد پاسداشت زبان پارسی به جشنواره رسیده است
آذرمکان گفت: جشنواره امسال هم از نظر کمی و هم کیفی رشد قابل توجهی داشته است، طوری که امسال آثار رسیده به جشنواره بیش از دو برابر سال گذشته بود و از نظر کیفی نیز در بخش‌هایی مثل مستند آثا  بسیار مطلوبی داشتیم. امسال ۱۰۵۱ اثر رادیویی درمورد پاسداشت زبان به جشنواره رسید.

رئیس رادیو ایران با بیان اینکه از ۲۸ رادیو استانی و شهری نیز به دبیرخانه جشنواره اثر ارسال شده است، افزود: این آثار در دو مرحله داوری شدند و تعدادی به مرحله بعدی رسیدند و در مرحله دوم متخصصان رسانه و ادبیات آثار منتخب نهایی را اعلام کردند و امروز برگزیدگان این جشنواره در بخش های مختلف اعلام می‌شوند.

کیفیت برنامه‌های پاسداشت زبان فارسی افزایش یافته است
همچنین محمدجعفر محمدزاده، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جشنواره عنوان کرد: جشنواره دوم آیین سخن تکامل و رشد یافته است. این جشنواره از پویش رادیویی شروع شد و به یک جشنواره داخلی رادیویی ادامه یافت و امروز دومین جشنواره ملی را برگزار می‌کنیم و امید وارم این جشنواره برای سال‌های آینده فراتر از جشنوار ملی باشد و پارسی‌گویان تمام جهان را در برگیرد.

وی افزود: برنامه‌سازان ما متوجه شده‌اند که باید چه برنامه‌هایی را بسازند و چرا باید زبان پارسی را پاس بدارند؟ توجه به زبان پارسی، پاسداری از هستی تاریخی و فرهنگ ماست.

محمدزاده با بیان اینکه آنچه باعث هویت بخشی به فرهنگ ما می‌شود براساس زبان فارسی ثبت و ضبط می‌‌شود، بیان کرد: این اتفاق به وسیله زبان فارسی رخ می‌دهد و جایگاه زبان، هم‌شان عقل و هستی است. بنابراین پاسداری از زبان فارسی یعنی پاسداری از هستی ما. جشنواره امسال با نام نظامی گنجوی آراسته شده و این جشنواره فرصت گران قیمتی در اختیار ما قرار داده است و برنامه‌هایی که در بخش نظامی گنجوی ساخته شده بسیار ارزشمند است.

معاون سابق امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد ادامه داد: آیا با وجود صدها نسخه خطی که از قرن‌های هفت به بعد در موزه‌های بزرگ دنیا و اروپا و آمریکا و آسیا وجود دارد و با وجود صراحت گفتار نظامی که خودش را دهقان فصیح پارسی زاد معرفی کرده است، آیا باز برای کسی شبهه‌ای باقی می‌ماند؟ آیا شبهه‌ای باقی می‌ماند که بگوییم آنچه امروز به نظامی نسبت داده می‌شود درست است و نظامی شاعر پارسی
‌گو نبوده است؟ با این اوصاف در می‌یابیم چیزی که راجع به نظامی می‌گویند جز جعل تاریخی نیست و ما وظیفه داریم از مشاهیر خود پاسداری کنیم.

محمدزاده در انتهای صحبت‌هایش یادآور شد: زبان فارسی زنده است و تا زمانی که نظامی و فردوسی زنده باشند، زنده خواهد ماند و این ما هستیم که اگر فردوسی و نطامی را نداشته باشیم خواهیم مرد.

همچنین محمود شالویی، مشاورز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که در این جشنواره حضور یافته بود بیان کرد: مقام معظم رهبری نیز از وضعیت زبان فارسی در کشور ابراز نگرانی کرده‌اند. وزیر پیشین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز جلسه‌ای را برپا کرد و در آنجا از منخواست شورای پاسداشت زبان پارسی را که مدت‌ها و به رغم مصوبه مجلس و بعد از آم مصوبه هییت وزیران در دو نوبت، جنبه اجرایی چندانی نیافته بود مجددا شکل بدهیم و دستگاه‌های مربوطه را دعوت کنیم و وظایف هر یک را ابلاغ و موضوع مربوط به پاسداشت زبان را پی بگیریم.

وی افزود: ۱۲ دستگاه عضو برای این هدف حضور پیدا کردند و نشست‌هایی برگزار شد و این نشست‌ها مصوباتی در پی داشت تا اینکه نگرانی دیگری پیش آمد و آن درباره حکیم نظامی بود که خوشبختانه در دوره جدید دولت سیزدهم مقرر شد تا در کنار پاسداشت زبان فارسی و توجه به آن، موضوع حکیم نظامی در دستورکار قرار بگیرد.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ادامه داد: از دو سال گذشته در داخل و خارج از کشور برنامه‌های متعددی به مرحله اجرا درآمد و سازمان صدا و سیما نیز در دوره جدید خود به‌ویژه در حوزه صدا و رادیو موضوع را جدی‌تر دنبال کرد که از زمره آنها همین برنامه است. چنین برنامه و جشنواره نباید اختتامیه و پایان داشته باشد بلکه باید ادامه یابد. زیرا باید برای موضوع مهمی مثل زبان فارسی به هر بهانه‌ای جشن و جشنواره برپا شود و پایان ندارد و باید ادامه یابد. این اقدام نباید به نقطه‌ای محدود شود و به نقطه پایان برسد.

وی تاکید کرد: امروز بیش از هر زمان دیگری به این زبان که هویت و اصالت ماست نیاز مبرم داریم و ما در سطح جهان نیز به زبان فارسی شناخته می‌شویم. در داخل کشور نیز اگر چه واژه‌های بیگانه هجوم آوردند و برخی از واژه‌هایمان را تحت تاثیر خویش قرار دادند، اما امید است که معادل سازی یا توجه به واژگان قدیمی که بزرگان ادبیات ما بدلن اهتمام داشنتند صورت گیرد و احیا شود.

شالویی همچنین با تاکید بر اینکه امسال برای نخستین بار ستاد ملی حافظ برای جشن جهانی حافظ شیرازی درنظر دارد اقدامات جدی‌تری انجام دهد، افزود: این برنامه‌ با تفاوت ملی و بین‌المللی مواجه خواهد بود. شاید پیشتر فقط به برنامه‌های محدود و پاسداشت او در شیراز خلاصه می‌شد اما امسال قرار است در تمام شهرها و مراکز استا‌ن ها و خارج از کشور در سطح نماینده‌های فرهنگی ایران گرامیداشتی برای معرفی هر چه بهتر این شاعر در سطح جهانی به عمل آید.

در این مراسم همچنین هیئت داوران دومین جشنواره ملی «آیین سخن» در بیانیه خود ضمن سپاس و قدردانی از استقبال شرکت کنندگان نام های برگزیدگان در بخش های مختلف را به شرح زیر اعلام کردند:

 برندگان بخش کوتاه و تبلیغی
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به پادکست سایه / فاطمه ترسا / رادیو تهران
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به مینی فیچر زبان مادری / سارا اکبری /خراسان رضوی

برندگان بخش ویژه
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به مستند ایران /وحید بیات / رادیو ایران
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به شب چراغ / طیبه رضوانی/مرکز قم
۳- لوح تقدیر و جایزه نقدی / پارسیگویان / زهرا صالحی / ایران

برندگان بخش مسابقه
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به کلجدک / فاطمه حسینی فر / مرکز خراسان جنوبی
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به مسابقه هفت خوان / اکرم رضایی آقامیرلو /مرکز آذربایجان شرقی

برندگان بخش نمایش
فقط تقدیر
لوح تقدیر و جایزه نقدی به نمایش زندگی خصوصی مشاهیر / وحید کمالی زاده /رادیو صبا

برندگان بخش گفتگو محور
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به ایران امروز / وحید بیات / رادیو ایران
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به میدان فرهنگ / نیکو یوسفی /رادیو تهران

برندگان بخش گفتار محور
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به بشنو از نی / آرش امجدی / رادیو گفتگو
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به ترجمان رضا / محمد فرنام /مرکز اردبیل
۳- لوح تقدیر و جایزه نقدی به برنامه زبان نیاکان/ زینب بیات / رادیو دری

برندگان بخش مستند
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به مستند ننه قمر / امیر اکبری / رادیو صبا
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به مستند ققنوس / امین حسین زاده /مرکز خوزستان

برندگان بخش ترکیبی
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به برنامه استاد جلال الدین همایی/ فاطمه عسکری/ رادیومعارف
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به برنامه شکوه آیه ها / سمیرا قنبری /رادیو قرآن
۳- لوح تقدیر و جایزه نقدی به برنامه در دری /مریم مردانی / رادیو فرهنگ

برندگان بخش فضای مجازی
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به محمد جعفر نوروزی شاد / مرکز کیش

۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به احسان باقریان /رادیو ایران

برندگان بخش مردمی
۱- تندیس جشنواره / لوح تقدیر و جایزه نقدی به علی تفکری برای برنامه آرامگاه نظامی
۲- لوح تقدیر و جایزه نقدی به عارفه فتحی برای برنامه صدای فردوسی
۳- لوح تقدیر و جایزه نقدی به محمد صادق صمدی برای ترانه ی فارسی
۴- لوح تقدیر و جایزه نقدی به محمد امین امیدیان برای هنر فارسی

همچنین در پایان این مراسم از چهار تن از پیشکسوتان هنرمند رادیو ایران شامل تورج نصر، ناهید ترابی گودرزی، ناصر ملاییان و علی آذری ارقون نیز تقدیر شد.