دانشیار دانشکده ادبیات علوم انسانی دانشگاه شهرکرد گفت: بهره‌بردن از علم زبان‌شناسی به‌عنوان علمی نوین در کنار ادبیات با هدف آموزش زبان فارسی از جمله ضرورت‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

 

بشیر جم روز چهارشنبه در گفت وگو با ایرنا اظهار داشت: زبان شناسی و ادبیات در تقابل همدیگر نیستند بلکه در کنار همدیگر هستند و با بهره‌بردن از این علم در کنار ادبیات باید زمینه گسترش و اعتلای زبان فارسی فراهم ‌شود در حالی که امروز جای علم‌زبان شناسی به‌عنوان علمی نوین در کتاب‌های مدرسه خالی و پرداختن به آن بسیار جزیی بوده است.

وی افزود: زبان شناسی مطالعه علمی زبان است که شاخه‌های مختلفی دارد که ساخت واژه و علم صرف برای بررسی ساختمان واژه‌ها بخشی از آن است و آشنایی پژوهش‌گران و آموزگاران زبان فارسی با علم زبان پ‌شناسی از جمله الزاماتی است که باید مورد توجه قرار گیرد در حالی که امروز این‌طور نیست.

به گفته جم، آن چیزهایی که در خصوص ساختمان کلمات در دستور زبان سنتی مطرح شده نسبت به آن چیزی که در علم زبان‌شناسی به آن پرداخته می‌شود، بسیار ابتدایی است و باید این علوم را شناخت و به شاگران خود آموزش داد.

این دانشیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه شهرکرد در خصوص واژه‌سازی و واژه‌گزینی با تاکید بر آشنایی علمی ساختمان واژه گفت: امروز به پژوهش‌گرانی که بتوانند واژه‌سازی کنند نیاز داریم.

وی ادامه داد: هر چند فرهنگستان زبان و ادب فارسی متولی واژه سازی است اما بیشترین واژه‌هایی که در بین گویش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد واژه‌هایی هستند که مردم آن‌ها را ساخته‌ و بیشتر پذیرفته‌اند.

زبان فارسی در تهدید فضای مجازی

وی با بیان اینکه پیشرفته‌ترین سیستم آموزشی زبان در دنیا مربوط به زبان انگلیسی است و باید از تجربیات آن‌ها در گسترش زبان فارسی بهره برد، گفت: باید زبان‌شناسی را جدی گرفت چون پرداختن به این علم به زبان فارسی کمک می‌کند.

استاد دانشگاه شهرکرد گفت: با توجه به گسترش فضای مجازی امروز زبان فارسی و بسیاری دیگر از زبان‌های کشورهای دیگر به شدت از سوی زبان انگلیسی مورد تهدید قرار دارند.

وی با تاکید بر امر واژه‌سازی اضافه کرد: امروزه بسیاری از واژه‌های زبان انگلیسی به‌ عنوان ابزار و کلید به شمار می‌روند به همین دلیل است که نمی‌توان به این راحتی با این واژه‌ها مقابله کرد.

به گفته این استاد دانشکده ادبیات علوم انسانی دانشگاه شهرکرد، امروزه بسیاری از افراد به بحث واژه سازی و اینکه زبان فارسی دچار تهدید است اهمیت نمی‌دهند در حالی که امروز ما نیاز به وام‌گیری واژه از زبان‌ها داریم و زبان شناسی به این امر کمک می‌کند.

وی با تاکید براینکه کاربردی‌ترین واژه‌ها را مردم ساختند، اظهار داشت: برای تعالی زبان فارسی باید تعاملی بین ادبیات فارسی و زبان‌شناسی ایجاد شود و از گویش‌های مختلف کشور واژه گرفت.

زبان فارسی؛ عامل همبستگی ایرانیان

جم با اشاره به اینکه زبان فارسی زبان مشترک همه ایرانیان است، اظهار داشت: در ایران زبان فارسی عامل همبستگی به شمار می‌رود و هیچ دولت و حکومتی این زبان را به دیگر اقوام تحمیل نکرده است.

زبان فارسی گنجینه‌ای گویش‌ها و لهجه‌ها

از نظر این دانشیار دانشکده ادبیات علوم انسانی براساس اصل ۱۵ قانون اساسی؛ بستر قانونی برای حفظ زبان‌های محلی، قومی و تدریس ادبیات در کنار زبان فارسی وجود دارد در همین ارتباط پرداختن به لهجه‌ها و گویش‌ها با افتخار با توجه به تنوع قومی و زبانی از جمله الزاماتی است که باید به آن پرداخته شود.

به اعتقاد جم، زبان فارسی مهمترین، بهترین و بزرگترین میراث فرهنگی این کشور به شمار می‌آید.

وی اضافه کرد: زبان فارسی زبانی سرسخت با گویش‌های مختلف است و این زبان همچون سپاهی عظیم با هم‌افزایی همدیگر توانسته‌اند این زبان را نگه دارند.

جم یادآو رشد: زبان فارسی افزون براینکه به عنوان یک زبان معیار شناخته می‌شود گنجینه‌ای از گویش‌ها و به تعبیری رنگین کمانی از اقوام و لهجه‌های مختلف است و همه آن‌ها مورد احترام هستند.

به اعتقاد این استادیار دانشکده ادبیات علوم انسانی دانشگاه شهرکرد؛ لهجه‌های مختلف در زبان فارسی به عنوان میراث فرهنگی باید نگه داشته شوند و نه تنها نباید از آن‌ها خجالت کشید بلکه باید آن‌ها را حفظ کرد و در مناطق مختلف برای اقوام، زبان‌ها و گویش‌ها احترام قائل شد و این گویش‌ها در کتاب‌های درسی تدریس شوند.

جم با تاکید براینکه لهجه‌های مختلف امروزه در خطر هستند، ادامه داد: باید لهجه، زبان و گویش افراد به عنوان یک میراث فرهنگی کهن حفظ شود.

به گفته جم، در شرایطی که با پدیده مرگ زبان‌ها، لهجهه‌ها و گویش‌ها روبرو هستیم؛ این وظیفه آموزش و پرورش است که برای حفظ و افتخار کردن به این گویش‌ها ولهجه‌های بسیار سنگین و مهم سرمایه گذاری کند.

وی با اشاره به وجود بستر قانونی برای حفظ زبان‌های محلی و قومی و تدریس ادبیات آنها در کنار زبان فارسی گفت: همه گویش‌ها زیبا هستند و زبان فارسی در تقابل با هیچ‌ کدام از زبان‌ها و گویش‌ها نیست.

ادبیات گنجینه گویش و زبان معیار است

از نظر رییس بنیاد ایران شناسی چهارمحال و بختیاری ادبیات هر کشوری گنجینه گویش، دستور زبان، زبان معیار، آیین‌ها، آداب و رسوم و باورهای هر منطقه به شمار می‌رود و ساخته ذهن خیال انگیز شاعران و نویسندگانی است که با نظم و نثر اندیشه‌های خود را به دیگران انتقال می‌دهند.

عباس قنبری عدیوی معتقد است: در کشور ایران اقوام نامدار و شناخته شده‌ای در شرق، غرب، شمال و جنوب کشور وجود دارد که ضمن اینکه به زبان معیار سخن می‌گویند در پاس‌داشت گویش‌ها، لهجه‌ها و گونه‌های زبانی خود هم کارهای بزرگ و سترگی انجام می‌دهند.

وی ادامه می‌دهد: رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های ملی، محلی، نشریه‌های نوشتاری، سایت‌ها و پایگاه‌های اینترنتی در گسترش و نکوداشت زبان، زبان‌آوران و زبان آموزان باید تلاش کنند چرا که شناخت ایران با زبان فارسی و تاریخ کهن این زبان در جهان مطرح است وزبان‌های محلی و بومی نیز به عنوان زیرساخت این زبان اصلی به شمار می‌رود.

قنبری عدیوی با بیان اینکه در استان چهارمحال و بختیاری با وجود اینکه زبان‌ها و گویش‌های محلی متفاوتی وجود دارد اما همه مردم به راحتی با زبان فارسی به عنوان زبان معیار با هم گفت و گو می‌کنند، گفت: در کتاب‌های درسی زمینه‌هایی دیده شده برای توجه به تنوع زبان‌ها و گویش‌های محلی ، ضرب‌المثل‌ها، قصه‌ها و داستان‌های بومی که معلمان باید با تشویق و ترغیب دانش آموزان آن گویش‌های محلی را تقویت کنند.

وی بر ضرورت برگزاری این همایش‌ها و آشنایی نومعلمان و دانشجو معلمان بر ضرورت پاسداشت زبان فارسی، توجه به زبان‌های محلی و انتقال این محتواها به دانش آموزان تاکید کرد.

به اعتقاد رییس بنیاد ایران شناسی چهارمحال و بختیاری، استادانی که در دانشگاه فرهنگیان مشغول به تدریس هستند باید شاگردان خود به آموزش، یادگیری و گسترش زبان‌های محلی ترغیب کنند و بگویند همان‌طور که همه ما زیر پرچم ایران زندگی می‌کنیم همه ما زیر پرچم زبانی معیار فارسی قرار داریم و نباید این زبان دچار آسیب و ضعیف شود.

قنبری عدیوی با اشاره به آسیب‌ در واژه‌ها و در دستور زبان و نحو گفت: وقتی صحبت از سره‌نویسی و ویراسته کردن متن‌ها می‌شود استادان ادبیات به نوع کلمه خیلی توجهی نمی‌کنند و آنچه خیلی حساسیت برانگیز است بحث ویرانی و نابودی دستور زبان است.

وی تاکید کرد: نباید زبان ادبی و فاخر رسمی فارسی به زبان کوچه بازاری و زبان ناویراسته ضعیفی تبدیل شود.

به گفته رییس بنیاد ایران شناسی چهارمحال و بختیاری، زبان مخفی یا پنهان که در طبقه‌های اجتماعی و بازارها رواج دارد نباید جای زبان فاخر بنشیند چرا که این امر می‌تواند آسیب زا باشد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌هایی که می‌تواند به تخریب زبان سرعت ببخشد این است که از زبان فاخر،سالم و ساده نویسی به سمت پیچیده‌روی زبان حرکت کرد.

زبان فارسی عامل همبستگی

عضو هیات دانشگاه فرهنگیان چهارمحال و بختیاری گفت: زبان و ادبیات فارسی به عنوان یکی از ادبیات‌های معتبر دنیا شناخته می‌شود و در تمام بزنگاه‌های تاریخی در آن‌جاهایی که کشور دچار تهدیدهایی شده؛ عامل همبستگی دوباره می‌شود.

اصغر شهبازی افزود: در کنار بحث دین و مذهب که موجب همبستگی می‌شود، زبان فارسی و ادبیات قوی و مستحکم نیز موجب وحدت می‌شود.

به گزارش ایرنا، چهارمین همایش آموزش محتوا در رشته زبان و ادبیات فارسی به میزبانی دانشگاه فرهنگیان چهارمحال و بختیاری در پردیس شهید باهنر شهرکرد با حضور دانشجو معلمان و اساتید زبان و ادب فارسی برگزار شد و در خصوص اهمیت این زبان و گویش‌های محلی بحث و بررسی شد.