«ترجمە»، این واژه‌ی پنج هجایی، شورش و غوغایی در عالم بشریت به‌ پا کرد که هیچ شمشیر و بمب اتمی، قدرت چنین نفوذی را در خود ندید. شورشی از جنس تمدن، غوغایی همتای آگاهی و جان تازه به واژه‌هایی که اگر ترجمه نمی‌شدند هیچ قراردادی را به خود اختصاص نمی‌دادند.

ترجمه، آواز واژه‌هایی است که در دیاری دور و جغرافیایی غریب، تن بە زندگی روزمره نداده و داستان جور، شادی، فرهنگ و تاریخ خود را به گوشِ جانِ دیگر ملل رسانده اند.

کمال طاهرنژاد، مسئول خانە ترجمە«هۆژین» که در سال ۱۳۹۴ بە صورت رسمی آغاز به کار کرده و اولین خانەی ترجمە کُردی در ایران با محوریت زبان کردی است، در مورد مترجم و روز جهانی ترجمە به ایسنا می گوید: ترجمە، گفتمان فرهنگ هاست. گفتمانی کە شیوە زندگی، آداب و رسوم و جغرافیای انسانی و طبیعی را با هم آشنا کرده و به نمایش می گذارد.

وی افزود: بنابراین به مناسبت این آشنایی، قرابت و همزیستی، فدراسیون بین المللی ترجمه (FIT) در سال۱۹۹۱ پیشنهاد تعیین ۳۰ سپتامبر«۸ مهر» را به عنوان روز جهانی ترجمه ارائه داد. فدراسیون هدف خود را از این اقدام، ارج نهادن به مترجمان و تأکید بر اهمیت حرفۀ ترجمه اعلام کرد و این روز را انگیزه ای برای مترجمان و مؤسسات ترجمۀ سراسر جهان دانست تا به غیر مترجمان و استفاده کنندگانِ خدمات ترجمه یادآور شوند که ترجمه «از هر نوع آن» حرفۀ بسیار مهم و حیاتی در جهان امروز است.

مسئول این موسسه بر این باور است که هنوز ماشین ترجمه‌ای نیامده که بتواند جایگزین مترجم و ترجمه انسانی شود، اما در این میان، برخی ابزارهای مترجم‌یار کار را برای مترجمان آسان‌تر کرده‌اند. در واقع، ماهیت شغل مترجمان تغییر نکرده است زیرا رسالت تبادل ایده‌ها در میان فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف‌ را بر عهده دارند و فقط و فقط، ابزارهایی برای سهولت کار شکل گرفته است.

وی می گوید: نیاز دنیای امروز، تنها از طریق یاد گرفتن و تسلط بر ابزارها نیست، گاهی اوقات با مراجعه به یک فرهنگ زبان، گره را از کار باز می کند، زمانی که پای مترجمانی قَدَر و مسلح به دانش زبانی در میان باشد کمتر احساس نیاز دیده می شود و این امر با همجواری با دیگر زبان ها اعم از «فارسی، ترکی، عربی و...» در کردستان باعث شدە بسیاری از اهالی قلم در حوزە ترجمە فعالیت داشتە باشند. همزمان عدەای نیز بە ترجمەی آثار ادبی جهان بە زبان کردی و بعضا دیگر زبان ها بپردازند کە آثاری فاخر و ماندگار همچون ترجمه کتاب «قانون در طب» ابو علی سینا توسط استاد شهیر و توانمند «عبدالرحمان شرفکندی، استاد زبان و ادبیات کُردی متخلص به ماموستا هژار مکریانی و محمد قاضی مترجمی توانا با ترجمه«شازده کوچولو اثر آنتوان دو سنت اگزوپری، زوربای یونان از نیکوس کازانتراکیس»در زمرەی مترجمان برتر جهان قرار گرفتەاند.

 این مترجم ادامه می دهد: مترجم به عنوان فردی با تجربە و متخصص در فرهنگ زبانی، آثاری را برای ترجمه انتخاب می کند که دارای اهمیت باشد. کاری که در نهایت سبب انتقال علم، آگاهی و هنر ترجمه را انتقال دهد و در دسترس قرار گیرد. چون ترجمە  ارتباط و شناخت زبان، فرهنگ و جهانی دیگر می باشد و در این حوزە همەی مسائل اعم از اجتماعی، سیاسی، ادبی و... مهم هستند. بنابراین جدای از علاقە بە مسائل ذکر شدە، بعضی اوقات احساس نیاز جامعە هم نقش مهمی را در ترجمە برعهدە دارد و مترجم این تعهد را در خود احساس می کند کە آثاری را نیز در این بارە ترجمە نماید.

وی افزود: مراودە و همجواری با فرهنگ و زبان ها باعث شدە آثار ادبی، سیاسی و... بە  زبان کردی ترجمە شدە و توانستە خوانندگان زیادی را بە خود جلب کند.

وی می گوید: با وجود ترجمەی آثار زیادی بە زبان کردی، هنوز جای ترجمەی مسائل علمی و تخصصی بە صورت عموم و کلی در کتابخانەی کردی خالی است. هر چند کسانی هستند کە در حوزەی تخصصی ترجمە تلاش می کنند و آثار ارزشمندی ارائە دادەاند اما هنوز راە زیادی در پیش و با معیارهای جهانی فاصلە زیادی داریم.

طاهرنژاد ادامه داد: در فن ترجمە، درک مطلب، تجربە و شناخت کافی از زبان مبدا و مقصد مکمل هم اما شناخت فرهنگ زبانی نقش اساسی بر عهده دارد. در فن ترجمه جنسیت مد نظر نیست اما از آنجای که زنان توانایی انجام کارهای حساس و ظریف را دارند احساس می کنم در عرصه ترجمه زنان موفق تر عمل کنند.

 وی خاطرنشان کرد: ترجمە هنر است و علاقە نقش بەسزایی در آن ایفا می کند اما تا زمانی کە بە عنوان شغل و حرفە بە آن نگاە نکنیم پیشرفتی آنچنان نخواهد داشت، چرا کە یکی از مشکلات عمدە ادب و فرهنگ بە خصوص در کردستان، نبود اسپانسر و حامی مالی است.

مسئول موسسه هوژین می گوید: مزید بر این که ترجمه در استان و خانه ترجمه هوژین بدون اسپانسر و حامی مالی است، متاسفانە بسیاری از مسئولین با مقولە و فرهنگ ترجمه کە اساس هر جامعە را تشکیل می دهد غریبه اند. ما بە عنوان اولین خانەی ترجمە کُردی محور در ایران خوشبختانە یا متاسفانە تا بەحال هیچ گونە حمایتی از هیچ مسئولی دریافت نکردەایم و هیچ انتظاری نیز نداریم؛ تنها انتظاری که داریم، بزرگان علم و فرهنگ به فن ترجمەی تخصصی و حرفەای بیندیشند. بسیاری از مترجمین ما تحصیلات دانشگاهی در رشتەی ترجمە را ندارند کە  این امر به عنوان یک معضل باید مورد بررسی قرار داد.